Περί της πολιτικής καταστάσεως της Επτανήσου επί Ενετών
Περιγραφή:
Το έργο του Ερμάννου Λούντζη, που γράφτηκε το 1855, τρία χρόνια αφότου ο ίδιος εξελέγη βουλευτής στην Ιόνιο Βουλή (με το κόμμα των ριζοσπαστών), αποτελεί αναντικατάστατη πηγή για τη Λατινοκρατία και (ιδίως) τη Βενετοκρατία στην Επτάνησο. Ο Ζακύνθιος κόμης εκθέτει το πολιτικό πλαίσιο των διαδοχικών λατινικών κατακτήσεων (Νορμανδών, Ανδηγαυών, Τόκων) και της βενετικής κατάκτησης των Επτανήσων, και εν συνεχεία (μέσα σε είκοσι κεφάλαια) εξετάζει τους θεσμούς της βενετικής διοίκησης (βάιλους, συνδίκους, Προβλεπτές. κήνσορες κλπ.) και των αστικών κοινοτήτων (Γενικό Συμβούλιο των ευγενών, Συμβούλιο των 150 και την εκλογή σε αυτά), των πρεσβειών, των Μεγάλων Πρωτοπαπάδων (Κερκύρας και Ζακύνθου), των Λατινεπισκόπων και Αρχιεπισκόπων Κεφαλληνίας, των δικαστηρίων, του Υγειονομίου, των ενεχυροδανειστηρίων, των φιλανθρωπικών ιδρυμάτων, της εκπαίδευσης, του τιμαριωτικού συστήματος, των συντεχνιών, των ιππικών αγώνων κλπ. Η μονογραφία του Λούντζη, που βασίζεται στην άρτια (για την εποχή) ιστορική και νομική κατάρτιση του συγγραφέα, είναι η πλέον ολοκληρωμένη μελέτη των θεσμών της βενετικής Ανατολής και επ' αυτού συμπληρώνει τα "Ιστορικά απομνημονεύματα" του Π. Χιώτη (αρ. 132 της Βιβλιοθήκης Ιστορικών Μελετών). Βασική ιστοριογραφική μέριμνα (και συμπέρασμα) του Λούντζη ήταν η διατήρηση του ελληνισμού υπό τόσους αιώνες ξενικής κυριαρχίας: "δυνάμεθα να θεωρήσωμεν τον Ελληνισμόν ως το χωνευτήριον τρόπον τινά, εν ώ άπαντα τα ξενικά στοιχεία τηκόμενα μετεβάλλοντο, το δε εκ του ετερογενούς τούτου μίγματος προκύπτον μέταλλον διετέλει αείποτε ελληνικόν". Η αναστατική έκδοση περιλαμβάνει αναλυτικό ευρετήριο κυρίων ονομάτων και τόπων.
