Αθήνα 403

Περιγραφή:

Στα τέλη του 5ου αιώνα π.X., αμέσως μετά το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου και την ήττα της Αθήνας, μια επιτροπή τριάντα Αθηναίων βρήκε την ευκαιρία να καταλύσει τους δημοκρατικούς θεσμούς που ρύθμιζαν την πολιτική ζωή της πόλης τους για παραπάνω από έναν αιώνα. Ήταν  η αρχή μιας αιματηρής εμφύλιας σύγκρουσης που διήρκεσε σχεδόν έναν χρόνο. Η δημοκρατία αντιστάθηκε στους ολιγαρχικούς με τη βοήθεια ενός στρατού εθελοντών υπό την ηγεσία του Θρασύβουλου. Έπειτα από σκληρές μάχες, η δημοκρατία αποκαθίσταται το φθινόπωρο του 403. 
Με αφετηρία δέκα πρόσωπα, το ανά χείρας βιβλίο παρουσιάζει τα γεγονότα εκείνης της περιόδου από μια άλλη οπτική γωνία. Οι συγγραφείς εμπνέονται από το πρότυπο του αρχαίου χορού και προτείνουν μια νέα ανάγνωση της αθηναϊκής κοινωνίας, πέρα από τις παγιωμένες διακρίσεις ανάμεσα σε πολίτες, μετοίκους και δούλους. Οι βαναυσότητες του εμφυλίου πολέμου προκάλεσαν την ανάδυση πολλαπλών ρευστών συλλογικοτήτων γύρω από κεντρικές μορφές όπως ο αταξινόμητος Σωκράτης, ο ολιγαρχικός Κριτίας, ο ρήτορας Λυσίας, αλλά και ο δημόσιος γραμματέας Νικόμαχος, ο πρώην δούλος Γήρυς και η ιέρεια Λυσιμάχη. Οι συγγραφείς αποκαλύπτουν με αυτό τον τρόπο τις ιεραρχίες και τις εντάσεις, τις πρακτικές και τα συναισθήματα των κατοίκων της Αθήνας. Αναδύεται έτσι μια καινούργια χαρτογραφία της αθηναϊκής κοινωνίας, με κεντρικούς άξονες την πολλαπλότητα και την ενδεχομενικότητα.
Μέσω αυτής της αφήγησης της ιστορίας ως χορικού αναπτύσσεται ένας προβληματισμός για το πώς συγκροτείται μια κοινωνία: ποιες διαδικασίες οδηγούν μια κοινότητα στον αλληλοσπαραγμό, ή ακόμα και στην αποσύνθεση, και έπειτα στην επανίδρυση; Ένας καίριος στοχασμός, που αφορά επίσης πολλά ανοιχτά ζητήματα της ταραγμένης εποχής μας. 

***

Σπουδαίο δοκίμιο: μας εφοδιάζει με εργαλεία που μας επιτρέπουν να αναλύσουμε πολύ σημαντικά ζητήματα, τα οποία διαπερνούν τους αιώνες.
Le Monde

Μια αναγκαία και διαφωτιστική μελέτη, αν θέλουμε να κατανοήσουμε σε βάθος την αθηναϊκή κοινωνία.
Philippe Cibois, La question du latin

Πρωτότυπο και πολύ σπουδαίο έργο.
Patrice Brun, Revue des Études Anciennes

Μια έξοχη και πρωτότυπη μελέτη, με διακριτή φωνή και πειστική υποστήριξη της θέσης της. 
Jeremy McInerney, BMCR

Παρουσιάζεται επί σκηνής ένα πλήθος προσώπων από διαφορετικές κοινωνικές κατηγορίες, προσδίδοντας ρυθμό και κίνηση σε μια ιστορία που έμοιαζε οριστική και παγιωμένη. Περιδιαβαίνουμε σε αυτό το τόσο ζωντανό, συνεκτικό και δομημένο έργο όπως θα τριγυρίζαμε στους δρόμους της Αθήνας το 403 π.Χ., πέφτοντας πάνω σε «μεγάλους άνδρες» αλλά και σε ανθρώπους που «δεν είναι τίποτα», άντρες και γυναίκες στους οποίους οι συγγραφείς ξαναδίνουν ζωή και χρώμα.
Noémie Villacèque, La Vie des Idées