MANAGEMENT στο Σύγχρονο Περιβάλλον
Περιγραφή:
Ζούμε σε ένα κόσμο διαρκών αλλαγών, σημαντικών αναταράξεων και υψηλής αβεβαιότητας. Σ’ αυτό το περιβάλλον, η μόνη σταθερά για μια επιχείρηση είναι οι διαρκείς αλλαγές (π.χ. οικονομικές κρίσεις, εμπορικοί πόλεμοι, γεωπολιτικές συρράξεις, υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος, δημογραφικό πρόβλημα). Αυτές οι αλλαγές έχουν προκαλέσει σημαντικούς μετασχηματισμούς στην επιχειρηματική δομή, στην οργάνωση της εργασίας, στις διοικητικές πρακτικές, στην κουλτούρα και στις αξίες των επιχειρήσεων. Οι αλλαγές επιταχύνονται από την παγκοσμιοποίηση, την ταχύτατη πρόοδο της πληροφορικής και της τεχνολογίας, καθώς και την αύξουσα πολιτισμική ετερογένεια του ανθρώπινου δυναμικού. Ειδικότερα, η λειτουργία των επιχειρήσεων σε συνθήκες παγκόσμιας αγοράς επιφέρει σημαντικές αλλαγές στις στρατηγικές προτεραιότητες, στους στόχους, στο οργανόγραμμα, στις συνθήκες απασχόλησης και στην ιεραρχική εξέλιξη των στελεχών.
Η ραγδαία μετατόπιση των εξωτερικών ορίων των παραδοσιακών επιχειρήσεων, συμβαδίζει με την μετακίνηση των ορίων στο εσωτερικό τους (μεταξύ διευθύνσεων, τμημάτων, λειτουργιών και υπηρεσιών), με συνέπεια την υποκατάσταση των ιεραρχικών-γραφειοκρατικών δομών με ευέλικτα οργανωτικά σχήματα. Οι μετεγκαταστάσεις των παραγωγικών μονάδων, οι εξαγορές, οι συγχωνεύσεις και οι διεπιχειρησιακές συμμαχίες βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη των επιχειρήσεων, των στρατηγικών και των αγορών.
Κεντρικό καθήκον του μάνατζμεντ είναι η έγκαιρη πρόβλεψη και η αποτελεσματική αντιμετώπιση των παραπάνω αλλαγών. Αυτό συνιστά μια μεγάλη πρόκληση για τα διοικητικά στελέχη, τα οποία απαιτείται να κατέχουν ιδιαίτερες γνώσεις, εξειδικευμένες ικανότητες/δεξιότητες και πλούσιες εμπειρίες, σε διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα. Επιπλέον, θα πρέπει να έχουν ρεαλιστικό όραμα, ελκυστικούς στρατηγικούς στόχους και να κάνουν επιτυχή διαχείριση των αλλαγών και των συνεπειών τους.
Το παρόν βιβλίο φιλοδοξεί να αναδείξει την ειδική σημασία των αλλαγών του εξωτερικού περιβάλλοντος για την επιχείρηση, υπογραμμίζοντας ότι το εξωτερικό περιβάλλον δεν θα πρέπει να αναλύεται απομονωμένα από το ενδοεπιχειρησιακό περιβάλλον. Πιο συγκεκριμένα, οι πελάτες και οι αγορές της επιχείρησης καθορίζουν τις πωλήσεις, οι προμηθευτές διαμορφώνουν το κόστος και την ποιότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών, οι ανταγωνιστές επηρεάζουν τις στρατηγικές κινήσεις, η οικονομική κρίση μεταβάλλει άρδην τη ζήτηση και κατ’ επέκταση συρρικνώνει την παραγωγή και την κερδοφορία, ενώ τέλος το φορολογικό καθεστώς μεταβάλλει το επίπεδο των κερδών μετά φόρων. Σε αυτό το πλαίσιο, το μάνατζμεντ θα πρέπει να επενδύει και να αξιοποιεί δημιουργικά τους πόρους και τις θεμελιώδεις ικανότητες της επιχείρησης, ούτως ώστε να διαμορφώνει ένα ευέλικτο εσωτερικό περιβάλλον που να θέτει τις προϋποθέσεις απόκτησης ενός διαρκούς/βιώσιμου ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, μέσα από τη συνεχή εναρμόνισή του με τον εξωτερικό περίγυρο.
Η δομή του βιβλίου είναι τέτοια που επιτρέπει στον αναγνώστη να σχηματίσει μια σφαιρική άποψη, για τη διοίκηση επιχειρήσεων και τις παραδοσιακές και σύγχρονες διαστάσεις της. Ειδικότερα, το βιβλίο αποτελείται συνολικά από 6 ενότητες και 27 κεφάλαια.
Επιδιώξαμε την όσο το δυνατόν καλύτερη συνεκτικότητα ανάμεσα στα επιμέρους θεματικά πεδία, αναφέροντας την εννοιολογική σύνδεση του κάθε κεφαλαίου με τα υπόλοιπα. Σε διάφορα κεφάλαια επαναλάβαμε βασικές έννοιες και προσεγγίσεις, βέβαια από διαφορετική οπτική γωνία. Έτσι, θεωρούμε ότι συμβάλλουμε στην καλύτερη κατανόηση της ύλης του βιβλίου, καθώς και της σημασίας του σύγχρονου μάνατζμεντ στο ραγδαία μεταβαλλόμενο περιβάλλον, καλύπτοντας πολύπλευρα τις νέες τάσεις της διοικητικής επιστήμης.
Πιο συγκεκριμένα, στην πρώτη ενότητα, η οποία αποτελείται από 4 κεφάλαια, επικεντρωνόμαστε στην έννοια της επιχείρησης, στο περιβάλλον της και στο ρόλο του μάνατζμεντ. Ιδιαίτερη έμφαση δίνουμε στις βασικές λειτουργίες του μάνατζμεντ και ειδικότερα στον προγραμματισμό, στην οργάνωση, στη διεύθυνση και στον έλεγχο. Θεωρούμε ότι η πρώτη ενότητα παρέχει στον αναγνώστη όλες τις κρίσιμες γνώσεις και πληροφορίες σχετικά με τις θεμελιώδεις αρχές της οργάνωσης και της διοίκησης των επιχειρήσεων.
Στη δεύτερη ενότητα, η οποία απαρτίζεται από 5 κεφάλαια, προσεγγίζουμε θεμελιώδη στοιχεία του οργανωτικού σχεδιασμού της επιχείρησης, υπό το πρίσμα κεντρικών θεωρητικών εκπροσώπων του μάνατζμεντ.
Στην τρίτη ενότητα, η οποία εμπεριέχει 5 κεφάλαια, καλύπτουμε βασικές πτυχές του στρατηγικού μάνατζμεντ, όπως είναι η ανάλυση του εσωτερικού και του εξωτερικού περιβάλλοντος της επιχείρησης, οι στρατηγικές απόκτησης ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος και οι στρατηγικές ανάπτυξης.
Στην τέταρτη ενότητα, η οποία αποτελείται από 1 κεφάλαιο, παρουσιάζουμε ενδιαφέρουσες διαστάσεις του διεθνούς μάνατζμεντ και της διεθνοποίησης των επιχειρήσεων.
Στην πέμπτη ενότητα, η οποία αποτελείται από 10 κεφάλαια, αναλύουμε διεξοδικά τις πτυχές του μάνατζμεντ αλλαγών (change management), το οποίο είναι άμεσα συνυφασμένο με τον κύκλο ζωής κλάδων, επιχειρήσεων και προϊόντων, τις διαδικασίες αποεπένδυσης και αναδιάρθρωσης της οικονομίας, τις συγχωνεύσεις και τις εξαγορές, τις ιδιωτικοποιήσεις δημόσιων οργανισμών, καθώς και τις οικονομικές κρίσεις. Στα 2 τελευταία κεφάλαια της πέμπτης ενότητας κάνουμε ειδική αναφορά στον ανθρώπινο παράγοντα, στο πλαίσιο της αλλαγής και της διαχείρισης συγκρούσεων σε ένα μεταβαλλόμενο ενδοεπιχειρησιακό περιβάλλον.
Στην έκτη ενότητα, η οποία απαρτίζεται από 2 κεφάλαια, καλύπτουμε κεντρικές πτυχές της εταιρικής διακυβέρνησης και της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, καθώς οι επιχειρήσεις οφείλουν να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους την οικολογία, το περιβάλλον, τον ανθρώπινο παράγοντα, όλα τα συνεργαζόμενα (με την επιχείρηση) μέρη, καθώς και τις αξίες της ηθικής διακυβέρνησης.
Το βιβλίο αυτό περιλαμβάνει, τόσο τις εισαγωγικές και θεμελιώδεις προσεγγίσεις, όσο και τις νέες τάσεις στον χώρο του μάνατζμεντ, καλύπτοντας επιστημονικές, και πληροφοριακές ανάγκες του αναγνώστη. Ελπίζουμε ότι θα είναι κατανοητό στον αναγνώστη, χωρίς παραβίαση της αναγκαίας επιστημονικής αυστηρότητας, έτσι ώστε να αποτελέσει ένα κατάλληλο εκπαιδευτικό σύγγραμμα για τον προπτυχιακό και μεταπτυχιακό φοιτητή/τρια, τον διδάσκοντα της διοικητικής επιστήμης και τον επαγγελματία του χώρου των επιχειρήσεων και των οργανισμών. Ακόμη, ευελπιστούμε να είναι χρήσιμο σε κάθε αναγνώστη που επιθυμεί να κατανοήσει τις σύγχρονες προσεγγίσεις του μάνατζμεντ, χωρίς να είναι υποχρεωμένος να κάνει μια χρονοβόρα αναζήτηση και επεξεργασία της πλούσιας συναφούς βιβλιογραφίας. Το βιβλίο είναι δομημένο με τέτοιο τρόπο, ούτως ώστε να διασφαλίζεται η σχετική αυτονομία των επιμέρους κεφαλαίων και των θεματικών ενοτήτων (αλλά παράλληλα να υπάρχει και επαρκής σύνδεση μεταξύ τους), γεγονός που επιτρέπει ως ένα βαθμό την επιλεκτική του μελέτη.
Για την καλύτερη κατανόηση του βιβλίου, κάθε κεφάλαιο ξεκινά με τα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα, τις δεξιότητες και τις γνώσεις που θα αποκομίσει ο φοιτητής και γενικότερα ο αναγνώστης, καθώς και με τις προαπαιτούμενες γνώσεις που είναι αναγκαίες για τη μελέτη του. Στο τέλος κάθε κεφαλαίου, υπάρχουν ενδεικτικές ερωτήσεις – απαντήσεις, καθώς και βιβλιογραφία.
Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε θερμά τους προπτυχιακούς και τους μεταπτυχιακούς φοιτητές/τριες τόσο του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Πατρών, όσο και άλλων πανεπιστημιακών τμημάτων και μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών του Πανεπιστημίου μας, αλλά και άλλων Ιδρυμάτων της χώρας που κατά καιρούς έχουμε διδάξει, οι οποίοι με τις ερωτήσεις, τις απορίες και τις δημιουργικές παρατηρήσεις τους μας έδωσαν μια σημαντική ώθηση να συγγράψουμε το παρόν βιβλίο.
Τις θερμές μας ευχαριστίες στην Αθανασία Γεωργοπούλου, η οποία ανέπτυξε την ιδέα και σχεδίασε το εξώφυλλο του βιβλίου. Επίσης, είχε σημαντική συνεισφορά στην αισθητική του βελτίωση, αναφορικά με τον τρόπο παρουσίασης των εικόνων, των γραφημάτων, των πινάκων, και άλλων τεχνικών, αλλά και ουσιαστικών θεμάτων του κειμένου.
Ιδιαίτερα νοιώθουμε την ανάγκη να εκφράσουμε τις θερμές μας ευχαριστίες στις εκδόσεις Μπένου, για την αμέριστη συμβουλευτική και ηθική υποστήριξή τους, καθ’ όλη την παραγωγική διαδικασία έκδοσης του παρόντος συγγράμματος. Ευελπιστούμε ότι στην επόμενη επανέκδοση του παρόντος βιβλίου, θα διορθωθούν παραλείψεις και ατέλειες, που πιθανά περιέχονται στην παρούσα έκδοση και οι οποίες συνιστούν αποκλειστική υπευθυνότητα των συγγραφέων.
Σε κάθε περίπτωση, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τις οικογένειές μας για την κατανόηση που έδειξαν στις ατέλειωτες ώρες απουσίας μας κατά τη συγγραφή, καθώς και για την αμέριστη ηθική υποστήριξη που μας παρείχαν.
