Από την Αρτέμιδα στην Αγία Παρασκευή

***

    Στο βιβλίο αυτό γίνεται αναφορά στα φαινόμενα του θρησκευτικού συγκρητισμού και υβριδισμού, εστιάζοντας σε συγκεκριμένα παραδείγματα της παραλιακμόνιας περιοχής, από την αρχαιότητα έως σήμερα. Πιο συγκεκριμένα, γίνεται αναφορά στη δημοφιλέστερη θεά της κλασικής αρχαιότητας στην περιοχή του Αλιάκμονα, αρχέτυπο της θεάς της μεταβάσεως, η οποία λατρευόταν στην παραλιακμόνια περιοχή ως Εκάτη, Αρτέμιδα ή Εννοδία, καθώς και στη σχέση της με τις θεές που λατρεύονταν παράλληλα στην περιοχή. Θεές όπως η Αφροδίτη ή η Περσεφόνη, αλλά και μεταγενέστερες θεές της ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής, ή αντίστοιχες θεές που λατρεύονταν από άλλους λαούς της Βαλκανικής. Γίνεται αναφορά στα πρόσωπα που λατρεύονται με το όνομα «Αγία Παρασκευή», στη λαογραφική τους σχέση με τη Θεοτόκο ή την Αγία Μαρίνα, καθώς και στη σχέση της Sancta Venera με τη Ρωμαία «Αγία του Πάθους» Παρασκευή. Επιπλέον, αναφέρεται η σχέση τους με λατρεμένα πρόσωπα θεοτήτων της αρχαιότητας και του πρώιμου Μεσαίωνα.

    Γίνεται, επίσης, μία θεώρηση σε κάποια πολιτισμικά στοιχεία της περιοχής της κοιλάδας του Αλιάκμονα, με μια διαφορετική οπτική από ότι τα έχει αντιμετωπίσει η τοπική λαογραφία έως τώρα. Εξετάζονται συγκριτικά, στον ευρύτερο Βαλκανικό χώρο και στον τρισχιλιετή χρόνο, έθιμα όπως οι Λαζαρίνες, η Περπερούνα, ο δράκος του θερισμού, το ύψωμα των δέντρων στις Κώμες, τραγούδια όπως η Λαφίνα, θρύλοι και παραδόσεις όπως το ελάφι της Αγίας Παρασκευής σε Πλατανόρευμα/Πολύφυτο, το ξύλινο χέρι του Σερβιώτη παπα-Χούπου, το κατέβασμα του φεγγαριού στον Κρόκο, οι Βουρκόλακες της Καρυδίτσας και της Άνω Κώμης, oι βίοι και οι απεικονίσεις των Αγίων Χριστοφόρου και Ευσταθίου στο Βελβεντό, συνήθειες όπως η δερματοστιξία των γυναικών του Αλιάκμονα, η αρχιτεκτονική των τζουρτζουφωλιών σε Κρόκο και Κοζάνη και τοπωνύμια Καμβουνιώτικα όπως Βογγόπετρα, Εβραϊκά, Μπουχάρια, ή Κροκοχωρίτικα όπως Τουρκονήμορα (Αιανή, Κώμες, Μηλιά), Ζαρκαδόπετρα (Μεσιανή) και Μαχαιροκομμένη ελαφόπετρα (Λευκοπηγή).