Ἠ μαρξιστική σκέψη στήν Ἑλλάδα
Περιγραφή:
Στό ἔργο του αὐτό, ὁ Μελέτης Μελετόπουλος παρουσιάζει τό πανόραμα τῆς μαρξιστικῆς θεωρίας στήν Ἐλλάδα, μέσα ἀπό τήν ζωή καί τό ἔργο τῶν κυριώτερων μαρξιστῶν θεωρητικῶν καί διανοουμένων. Ἐνῷ στόν Μεσοπόλεμο ἐμφανίστηκαν σημαντικοί Ἕλληνες μαρξιστές, ἡ ἐπιβολή κατά τήν δεκαετία τοῦ ’30 σταλινικῶν δομῶν στό Ἀριστερό κίνημα ἀκύρωσε τον ἀνοιχτό θεωρητικό διάλογο. Οἱ ἐπιφανέστεροι μαρξιστές περιθωριοποιήθηκαν ἤ καί ἐξοντώθηκαν ἐνῶ ἡ ὀργάνωση τοῦ κομμουνιστικοῦ χώρου μέ ὅρους στρατοπέδου ἐμπόδισε τήν ἀνάπτυξη τῆς μαρξιστικῆς σκέψης στήν χώρα μας. Καί αὐτό, παρότι ὑπῆρχαν ὅλες οἱ προϋποθέσεις γιά μία πρωτότυπη θεωρητική ἄνθιση, πού θά ὁδηγοῦσε στήν ἐμφάνιση ἑνός ιδιαίτερου Ἑλληνικοῦ μαρξισμοῦ, ἐνδεχομένως συνδυασμένου μέ ἰδιαίτερα στοιχεῖα τῆς ἑλληνικῆς παράδοσης, ὅπως π.χ. ὁ Κοινοτισμός καί ἡ Ἄμεση Δημοκρατία. Στό ἔργο παρουσιάζεται, ἐκτός τῆς μαρξιστικῆς κίνησης στήν Ἑλλάδα, καί ἡ πνευματική ζωή τῶν προσφύγων κομμουνιστῶν στό «Παραπέτασμα» μετά τό τέλος τοῦ Ἐμφυλίου. Ἀποκαλύπτει δε μία διαφορετική εἰκόνα γιά τά ἐξόριστα μέλη τοῦ ΚΚΕ, τα οποία, παρά τόν ἀσφυκτικό έλεγχο τοῦ κόμματος, ἀνέπτυξαν ἐξαιρετικῆς ποιότητας λογοτεχνία καί διαμόρφωσαν ἕνα ἐν ἐξορίᾳ ἑλληνικό ἐκπαιδευτικό σύστημα, μέ ἔντονο πατριωτισμό. Ὁ συγγραφέας εἶχε τήν εὐκαιρία νά συλλέξει πρωτογενῶς ὑλικό ἀπό τίς οἰκογένειες μαρξιστῶν διανοουμένων καί νά παρουσιάσει ἀναλυτικά τό ἔργο ἀλλά καί τήν ζωή τους. Βιογραφοῦνται οἱ κυριώτεροι Έλληνες μαρξιστές: Γεώργιος Κωνσταντινίδης-Σκληρός, Γιάννης Κορδᾶτος, Σεραφείμ Μάξιμος, Δημήτριος Γληνός, Δημήτρης Μπάτσης, Νῖκος Πουλαντζᾶς. Ἡ προσωπικότητα καί τό ἔργο τοῦ Πουλαντζᾶ φωτίζεται μέ νέα στοιχεῖα, πού ἀποκαλύπτουν τίς δραματικές αὐτοαναιρέσεις καί μεταμορφώσεις τοῦ θεωρητικοῦ τοῦ δημοκρατικοῦ σοσιαλισμοῦ. Στό τελευταῖο μέρος παρουσιάζονται οἱ ἀρχειομαρξιστές καί ἡ σχέση τους μέ τό παγκόσμιο τροτσκιστικό κίνημα καί τόν Λέοντα Τρότσκυ. Βιογραφοῦνται ὁ Παντελῆς Πουλιόπουλος, ὁ Ἆγις Στίνας καί ὁ Μιχάλης Ράπτης ἤ Πάμπλο, ὁ διανοούμενος πού προσέδωσε στό ἑλληνικό τροτσκιστικό κίνημα ἐθνική ταυτότητα καί συνείδηση. Ὁ συγγραφέας αὐτοῦ τοῦ ἔργου δέν συγκαταλέγει τόν ἑαυτό του στούς μαρξιστές ἤ στούς ἀντιμαρξιστές, ἀλλά στούς μελετητές τοῦ μαρξισμοῦ. Ἐπί μία τριακονταετία, ἐρεύνησε ἀδημοσίευτα ἀρχεῖα καί πηγές, ἔλαβε συνεντεύξεις καί ἀνέλυσε τό ἀντικείμενό του χωρίς προκαταλήψεις. Μέ τήν πεποίθηση ὅτι, ἀκόμα καί ἄν ὁ μαρξισμός σήμερα δέν εἶναι πλέον στό ἐπίκεντρο τοῦ θεωρητικοῦ διαλόγου, δικαιοῦται μία κεντρική θέση στήν ἱστορία τῶν ἰδεῶν τοῦ Εἰκοστοῦ Αἰῶνα.
