Πολιτικοί και Πολιτική στην Ελλάδα

Στο διάστημα αυτό, η Ελλάδα γνώρισε δύο βασιλείς αλλά και δεκάδες πολιτικούς. Από τους πολιτικούς αυτούς οι περισσότεροι, κατά την πρώτη φάση, αμαθείς στην πλειοψηφία τους, ανέλαβαν τη διακυβέρνηση ελέω του ηγεμόνα και της διάθεσής τους να κυβερνήσουν καθ’ υπαγόρευση των αποφάσεων του ανώτατου άρχοντα.

Από την εμφάνιση της νέας γενιάς των πολιτικών και την ψήφιση του νέου Συντάγματος που ακολούθησε την άφιξη του Γεώργιου στην Ελλάδα, στις αρχές της δεκαετίας του 1860, βασικό και κύριο μέλημα των μεγάλων κομμάτων που διαμορφώθηκαν υπό την ηγεσία, τόσο του Κουμουνδούρου, όσο και του Χαρίλαου Τρικούπη, υπήρξε η πιστή τήρηση του Συντάγματος και η αναγνώριση της «αρχής της δεδηλωμένης».

Η επιτυχία αυτή, που επήλθε ως αποτέλεσμα πολιτικών συγκρούσεων και λαϊκών κινητοποιήσεων πολλών χρόνων, υπήρξε αναμφίβολα τεράστια επιτυχία, στην πορεία προς τον εκδημοκρατισμό της χώρας, διαχρονικά.

Οι διαρκείς όμως παρεμβάσεις των ανακτόρων στην πολιτική ζωή, η περιφρόνηση της λαϊκής ετυμηγορίας και η ανάθεση της εξουσίας σε πρόσωπα αρεστά στον θρόνο, κατά παρέκκλιση της «δεδηλωμένης», όξυναν την κατάσταση και προκάλεσαν συγκρούσεις που υπονόμευσαν το κοινοβουλευτικό πολίτευμα, έφθειραν τη χώρα και ενέτειναν τις πολιτικές διαμάχες.

Ήταν όμως το αναγκαίο στάδιο που προετοίμασε το έδαφος για τις μεγάλες αλλαγές που επέφερε στην πολιτική ζωή της χώρας η παρουσία του Ελευθέριου Βενιζέλου.