Ενότητα και Μαρτυρία της Ορθοδόξου Εκκλησίας στο Σύγχρονο Κόσμο
Περιγραφή:
Καθημερινά αναφερόμαστε στη σημασία της μαρτυρίας της Ορθοδόξου Εκκλησίας στο σύγχρονο κόσμο, χωρίς όμως να βλέπουμε και την αναγκαιότητα της λειτουργίας ενός μόνιμου φορέα με τη συμμετοχή όλων των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών που να μπορούν να ενώνουν τη φωνή της Ορθοδοξίας για τα πολύπλοκα διορθόδοξα, θεολογικά, διεκκλησιαστικά, θρησκευτικά, κοινωνικά, ηθικά και περιβαλλοντολο-γικά προβλήματα της εποχής μας.
Σε μια εποχή λοιπόν, που ο κόσμος οδεύει προς τον υλισμό, προς την αποξένωση από τον συνάνθρωπό μας, ως αποτέλεσμα της αποξένωσης μας από τον Δημιουργό μας, σε μια εποχή που η κοινωνία οδεύει προς την καταστροφή του Περιβάλλοντος, σε εμπόλεμες συρράξεις (Ουκρανία) ,τη βία και την τρομοκρατία, προς τη θεοποίηση της τεχνολογίας και της οικονομικής αξίας, προς την εξάρτηση της δημοκρατίας και της πολιτικής από τα στενά ατομικά, εθνικά και πολυεθνικά οικονομικά συμφέροντα μέσα στη λαίλαπα της παγκοσμιοποίησης της ευρύτερης κοινωνίας, η Ορθόδοξη Εκκλησία οφείλει να σηκώσει το πνευματικό της ανάστημα και να προσπαθήσει να δώσει απαντήσεις στα σύγχρονα προβλήματα της εποχής ή τουλάχιστον να συμβάλει γόνιμα και δημιουργικά προς την κατεύθυνση της επιβιώσεως της ανθρωπότητας, της επιβιώσεως του πλανήτη μας, της επικράτησης της αγάπης, της ειρηνικής συνύπαρξης των Λαών και της ελπίδας για ένα καλύτερο κόσμο.
Είναι γεγονός ότι ζούμε σε μια εποχή που διεθνείς οργανισμοί, όπως ο Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών κι οι εξαρτώμενοι από αυτόν, κυρίως η ΟΥΝΕΣΚΟ και η Γιούνισεφ, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Παγκόσμια Τράπεζα και άλλοι Διεθνείς Οργανισμοί αλλά και μεγάλοι ισχυροί πολιτικοί και οικονομικοί Οργανισμοί, όπως η ομάδα των οκτώ πλουσίων χωρών του κόσμου, η Ευρωπαϊκή Κοινότητα των εικοσιπέντε Μελών, η Ένωση των Αφρικανικών Κρατών και πολλοί άλλοι Ηπειρωτικοί και περιφερειακοί οργανισμοί με την συμμετοχή χωρών και ομάδων, προσπαθούν με την συνεργασία τους να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των προβλημάτων της εποχής μας. Tέτοια προβλήματα είναι οι τοπικές εμφύλιες συρράξεις και οι περιφερειακές συγκούσεις, τα πρόβλημα της φτώχειας, του έϊτζς, η υπόθεση της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το θέμα της ενισχύσεως της διεθνούς ασφάλειας και άλλων συναφών προβλημάτων που δυσχεραίνουν το θέμα της ευημερίας των λαών και της ειρηνικής συνυπάρξεως τους.
Όπως τονίζει ο μακαριστός καθηγητής Βασίλης Στογιάννος, «θα ήταν λάθος
να υπερεκτιμήσουμε τις παραφωνίες που παρουσιάζονται κατά καιρούς στην Ορθοδοξία και να χάσουμε έτσι την ουσιαστική συμφωνία μας. Το ίδιο λάθος όμως θα ήταν και να παραβλέψουμε τελείως τους Η εντύπωση που μας δίνεται πολλές φορές για τους παραπάνω φορείς, Μεγάλες Δυνάμεις και Διεθνείς Οργανισμούς, έστω και αν γίνονται σημαντικές θετικές προσπάθειες εκ μέρους τους προς τη καλύτερη δυνατή αντιμετώπιση των παραπάνω προβλημάτων, είναι ότι δε γίνεται πάντοτε το καλύτερο, με την έννοια ότι έστω και αν επιτελούν ένα αξιόλογο έργο που το στηρίζουμε όλοι μας, εντούτοις τα προβλήματα που καλούνται να λύσουν, αντί να περιορισθούν ή να τεθούν υπό έλεγχο, χειροτερεύουν, αυξάνονται και μας απειλούν όλους επικίνδυνα, αφού έχουν πλέον σχέση με την παγκόσμια και την ατομική ασφάλεια.
Οι ολοένα αυξανόμενες τάσεις βίας και τρομοκρατίας και οι μαζικές βίαιες αυθόρμητες διαδηλώσεις ειρηνιστικών και περιβαλλοντικών οργανώσεων και ομάδων κατά των πιο πάνω οργανισμών που αναφέραμε προηγουμένως είναι μια φωνή διαμαρτυρίας που τονίζει ότι το πρωταρχικό κίνητρο των οργανισμών αυτών δεν είναι να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των πολύπλοκων προβλημάτων που αναφέραμε προηγουμένως, αλλά μια ηθελημένη και καλά σχεδιασμένη προσπάθεια των ισχυρών της γής να επιβάλουν πολιτικές προστασίας δικών τους οικονομικών, πολιτικών και στρατιωτικών συμφερόντων, χωρίς να ενδιαφέρονται πραγματικά για τα προβλήματα της εποχής μας. Ότι δηλαδή οι συναντήσεις και οι εργασίες των Οργανισμών αυτών γίνονται περισσότερο για να μας εκμεταλλεύονται καλύτερα και όχι για να μας βοηθήσουν.
Έστω κι αν υπάρχουν τέτοιες αρνητικές εκτιμήσεις, η Ορθόδοξη Εκκλησία οφείλει να στηρίξει την ομαλή λειτουργία των Οργανισμών αυτών, και μάλιστα τον Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών, διότι μόνο με την συνεργασία και την υπεύθυνη συμμετοχή όλων, μπορούμε να ελπίζουμε σε ένα καλύτερο κόσμο. Ουδείς έχει δικαίωμα να αμφισβητεί τις καλές προθέσεις των Οργανισμών αυτών και μάλιστα των Ηνωμένων Εθνών. Η καλοπροαίρετη κριτική για τη βελτίωση των υφιστάμενων λειτουργικών δομών των Οργανισμών αυτών είναι καλοδεχούμενη και θετική. Για να μπορέσει όμως η Ορθόδοξη Εκκλησία να συμβάλει προς την κατεύθυνση αυτή, οφείλει να ενώσει τις πνευματικές της δυνάμεις και να δώσει στο θεολογικό και πνευματικό της λόγο την βαρύτητα της ενότητας και της κοινής μαρτυρίας στα σύγχρονα προβλήματα της εποχής μας. Αντιπαραθέσεις κορυφαίων Προκαθημένων και εκπροσώπων τους από τα τηλεοπτικά κανάλια δεν συμβάλλουν προς την πορείαν αυτή που καλείται σήμερα σύμπασα η Ορθόδοξη Εκκλησία να διαδραματίσει προς τα πέρατα της Οικουμένης.
Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι ως ανθρωπότητα, από Ορθόδοξης πλευράς, έχουμε ως κοινούς μας προγόνους τους πρωτόπλαστους και κατά συνέπεια όλοι μας είμαστε λίγο πολύ συγγενείς που πρέπει να ενδιαφερθούμε για τη βελτίωση της ζωής μας και τελικά της σωτηρίας μας από κάθε απειλή, προστατεύοντας και στηρίζοντας τους αδύνατους, τους ανυπεράσπιστους και τους αδικημένους της κοινωνίας μας. Πολλά περισσότερα είναι τα θέματα που μας ενώνουν σε σύγκριση με εκείνα που φαίνεται να μας χωρίζουν.
Εκεί που δυστυχώς αφήνουμε τα πράγματα στη τύχη τους, είτε με την αδιαφορία μας, είτε με την αδυναμία μας να έχουμε ενωμένες τις υγιείς πνευματικές μας δυνάμεις, καταφέρνουν μερικοί επιτήδειοι, είτε σε ομάδα ατόμων που προστατεύουν υπερεθνικά οικονομικά συμφέροντα, είτε σε επίπεδο ομάδος πλούσιων κρατών, να ελέγχουν ή να προσπαθούν να επιβάλλουν πολιτικές σε διεθνείς οργανισμούς που εξυπηρετούν τα δικά τους συμφέροντα και όχι τα συμφέροντα της Διεθνούς Κοινότητας και του δικαίου των λαών, των φτωχών και των αδικημένων. Έτσι δημιουργείται μια φαινομενική ηθική δικαίωση από αυτούς που έχουν τη δυνατότητα, τόσο σε επίπεδο Κρατών, που την εξουσία ελέγχουν άνθρωποι όχι με δημοκρατικές διαδικασίες, όσο και σε επίπεδο θρησκευτικών και πολιτικών ομάδων, αλλά και ισχυρών ατόμων που έχουν πρόσβαση στον έλεγχο μεγάλων οικονομικών δυνατοτήτων, να παίρνουν το νόμο στα χέρια τους, και ως αντίδραση στην υποκρισία των μεγάλων και ισχυρών της γης, αντιδρούν είτε με την στήριξη αθώων διαμαρτυριών που τις μετατρέπουν σε μαζικές και βίαιες διαδηλώσεις, είτε, το χειρότερο, με την τρομοκρατία, τη βίας, των ιδιότυπων επιθέσεων αυτοκτονίας και όλων των συναφών πολύπλοκων προβλημάτων που απειλούν την παγκόσμια ασφάλεια και την υπόθεση της ειρήνης και της πολιτικής σταθερότητας. Ζούμε τη βία και την τρομοκρατία, ζούμε στην εποχή που το θέμα της ασφάλειας έχει αναστατώσει τη ζωή μας. Ζούμε με αβεβαιότητα για το αύριο και η κάθε νέα ημέρα να προβάλλει μπροστά μας επικίνδυνα και απειλητικά.
Έτσι φθάσαμε στο σημείο να ξοδεύουμε τεράστια ποσά για εξοπλισμούς, που μετατρέπονται σε προετοιμασία πολέμων και συρράξεων. Ξοδεύουμε πλέον υπέρογκα ποσά για θέματα ασφάλειας και πολύ ελάχιστα για τα προβλήματα της φτώχειας, της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του έϊτζς και της προστασίας του Περιβάλλοντος που είναι κι η αιτία των πρώτων. Δίνουμε την εντύπωση ότι έχουμε τρελλαθεί και δεν ξέρουμε τι μας γίνεται. Ο μελλοντικός ιστορικός το λιγότερο που θα μπορούσε να χαρακτηρίσει την ακραία αυτή κοινωνική συμπεριφορά θα είναι ίσως με τον όρο «κοινωνικός παραλογισμός».
Μπροστά στα προβλήματα αυτά πώς μπορεί η Ενωμένη Ορθοδοξία να συμβάλει γόνιμα στο διάλογο για την υπέρβαση αυτού του παράλογου αδιεξόδου της εποχής μας που καραδοκεί απειλητικά μπροστά μας, και δεν ξέρουμε τι μέρα θα ξημερώσει;
Το ερώτημα είναι εύλογο και η προσπάθεια να το προσεγγίσουμε ξεκινά από την αναφορά στην λειτουργία της Ορθόδοξης Εκκλησίας τόσο με μια ιστορική αναδρομή όσο και με παράθεση της σημερινής πραγματικότητας για να διαφανεί αν ήδη η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι παρούσα ή απούσα μπροστά στις ευθύνες της εποχής μας.
κινδύνους που μας απειλούν πάντοτε – εμάς ως Ορθοδό-ξους και όχι την Εκκλησία στο σύνολό της φυσικά. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να αναπαυόμαστε στις δάφνες των πατέρων και να καυχόμαστε μόνο για πατραγαθία».
Οι σκέψεις που ακολουθούν σ’ αυτή τη μελέτη σκοπεύουν να συμβάλουν, έστω και σε μικρό βαθμό, στην έναρξη ενός γόνιμου και δημιουργικού διαλόγου για να προχωρήσουμε ενισχυμένοι με καλύτερους τρόπους και μεθόδους ως Ορθόδοξη Εκκλησία προς την ιστορική μας πορεία και κατά την Τρίτη χιλιετία, όπως και στο παρελθόν. Θα συμφωνήσουμε πάλι με τον ρεαλισμό του μακαριστού Βασίλη Στογιάννου που τονίζει ότι, «για να είμαστε όμως δίκαιοι και να δώσουμε και την άλλη όψη των πραγμάτων, πρέπει να σημειώσουμε και τα όσα ευοίωνα σημεία παρουσιάζονται στον ορθόδοξο χώρο στις μέρες μας, που δείχνουν πως η Ορθοδοξία παραμένει μια ζωντανή ομάδα, που αγωνίζεται για την βασιλεία του Θεού, που μαρτυρεί τη βασιλεία του Θεού με τη παρουσία της στον κόσμο. Εδώ σε πρώτη γραμμή πρέπει ν’ αναφερθεί ο συντονισμός της δράσεως των διαφόρων επιμέρους Ορθοδόξων Εκκλησιών. Οι ανταλλαγές επισκέψεων των ηγετών και των θεολόγων, οι συσκέψεις και τα συνέδρια για πανορθόδοξα θέματα, οι τακτικές συναντήσεις για τη σύγκληση Πανορθόδοξης Συνόδου, όλα αυτά δείχνουν πως έχουμε ξεπεράσει το στείρο απομονωτισμό παλαιοτέρων εποχών και πως έχουμε βρει ξανά την ουσιαστική ενότητα στη σκέψη και στη δράση μας. Ακόμη ολοένα και περισσότερο φαίνεται η παρουσία της Ορθοδοξίας στο διεθνή στίβο, και μάλιστα όχι μόνο στα πλαίσια του διομολογιακού διαλόγου, αλλά και σε άλλα πανανθρώπινα θέματα. Με πρωτοπόρο το Οικουμενικό Πατριαρχείο, οι Ορθόδοξες Εκκλησίες θυμίζουν στον σύγχρονο κόσμο όλο και περισσότερο πού μπορεί να βρεί τη λύση των προβλημάτων του. Όλα αυτά τα θετικά σημεία όμως κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς συνέχεια, αν δεν αναλάβει καθένας μας ενεργό μέρος στη μεγάλη πορεία της Ορθοδοξίας».
Κατά συνέπεια, πρόθεση της μελέτης αυτής δεν είναι να διεκδικήσει κάποια προ-σέγγιση με αυθεντία, αλλά με φόβο Θεού, αγωνία και προβληματισμό να συμβάλει στο ξεπέρασμα ενός επικίνδυνου σχολαστικού εφησυχασμού με το επιχείρημα ότι επειδή είμαστε η Ορθόδοξη Εκκλησία έχουμε μια πληρότητα σε όλους τους τομείς της ζωής μιας κοινωνίας και δεν υπάρχει λόγος να αγωνιούμε και να προσπαθούμε συνέχεια να βελτιώνουμε τη διακονία μας και τη μαρτυρία της Ορθοδόξου Εκκλησίας στο σύγχρονο κόσμο.
Όπως αναφέρει ο Καθηγητής Α. Παπαδόπουλος, «έχει λεχθεί ότι η πρώτη χιλιετία του Χριστιανισμού χαρακτηρίζεται από εκκλησιαστική ενότητα με όλη την ποικιλομορφία της, ενώ η δεύτερη, όπως είναι άλλωστε γνωστό, από εκκλησιαστικό διαμελισμό. Η τρίτη όμως χιλιετία, την οποία ήδη αρχίσαμε να διανύουμε, θα είναι χιλιετία της ενότητας του χριστιανικού κόσμου, αφού ο αιώνας μας είναι αιώνας του διαλόγου και της ενώσεως των εκκλησιών». Το ερώτημα που τίθεται στο σημείο αυτό είναι αν ισχύει η επισήμανση αυτή και ποια η συμβολή της καλλιέργειας της Διορθόδοξης Ενότητας, συνεργασίας και κοινής δράσης προς την κατεύθυνση αυτή;
Ο ίδιος μελετητής παρουσιάζεται αισιόδοξος τονίζοντας ότι «η Ορθόδοξη Εκκλησία διακονεί σήμερα την ενότητα του Χριστιανικού κόσμου, όπως την υπηρέτησε και κατά το παρελθόν. Οι Ορθόδοξοι συνειδητοποίησαν ότι η χλιδή των διαιρέσεων που υπάρχουν μεταξύ των Χριστιανών αποτελεί σκάνδαλο και μάλιστα αφόρητο και ότι το σκάνδαλο αυτό δεν μπορεί να παρατείνεται. Παρακολουθούν τις ραγδαίες κοινωνι-κές μεταβολές που σημειώνονται στον Τρίτο κόσμο, αλλά και όλα εκείνα τα κοινωνικά και ηθικά προβλήματα που απασχολούν και συγκλονίζουν ολόκληρη την ανθρωπότητα, και προσπαθούν να δουν τους μυστικούς δρόμους που ανοίγει η χάρη του Θεού, ο Οποίος ελκύει τους ανθρώπους προς τον Εαυτό του. Προσπαθώντας λοιπόν οι Ορθό-δοξοι μέσα από τις ραγδαίες αλλαγές να γνωρίσουν το θέλημα του Θεού, που ουσια-στικά γίνεται και δικό τους θέλημα, βοηθούν τον άνθρωπο του τρίτου κόσμου, τον άνθρωπο κάθε περιοχής της γης, να μορφωθεί σ’ αυτόν ο Θεάνθρωπος Χριστός».
Για να φτάσουμε όμως σ’ αυτή την πνευματική κατάκτηση οφείλουμε πάνω απ’ όλα ως Ορθόδοξοι πιστοί να διαφυλάξουμε την ενότητα της πίστεως και την πρωτο-χριστιανική αυτοθυσία. Όπως εύστοχα τονίζει ο μακαριστός Μακαριώτατος Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής Πέτρος Ζ΄, κατά την ειρηνική του επίσκεψη στην Εκκλησία της Ελλάδος, «η Ορθοδοξία έχει ανάγκη την ενότητα της πίστεως και την κοινωνία του αγίου Πνεύματος διά να δυνηθή να διαδραματίση τον καθοριστικόν της ρόλον εις τον σύγχρονον κόσμον. Έχει ανάγκη ενότητος εν Χριστώ και θυσίας, πέραν από κάθε ανθρωπίνην σκοπιμότητα και εγωϊσμόν».
*****Μέρος των εσόδων του βιβλίου αυτού θα χρησιμοποιηθούν για τη προστασία άπορων και ορφανών παιδιών στην Αφρική να έχουν πόσιμο νερό, λίγο ψωμί και την ευκαιρία να φοιτούν σε σχολείο και για έκτακτες περιπτώσεις ιατρικής περίθαλψης.
