Τα τρένα της σιωπής

Δύο «πόλεις» που έχτισε ο Φύρερ ειδικά για τους Εβραίους: το Τερεζίενσταντ, ένα γκέτο για μουσικούς, ηθοποιούς, συγγραφείς και σκηνοθέτες, λίγες μόνο δεκάδες χιλιόμετρα μακριά από την Πράγα, και η Τρεμπλίνκα, η κόλαση επί της γης, όχι πολύ μακριά από τη Βαρσοβία.

Δύο στρατόπεδα εξόντωσης που συνδέονται με τον έξω κόσμο με τα τρένα της σιωπής. «Επιβάτες» των τρένων οι εκατοντάδες χιλιάδες ζωντανοί-νεκροί και τα χιλιάδες πτώ¬ματα που στοιβάζονται στα βαγόνια τους.

(…)Μία εργασία πρωτότυπη και εξαι¬ρετικά δουλεμένη, η οποία κινείται μεταξύ μυθιστορημα¬τικής εξιστόρισης και ιστορικής μελέτης και μας αφηγείται με μοναδικό τρόπο την ιστορία, τη ζωή και τη μοίρα της εβραϊκής κοινότητας της Πράγας μέσα από τη συγκλονιστική ζωή της Άλις Χερτζ-Σόμμερ (26 Νοεμβρίου 1903 - 23 Φεβρουαρίου 2014). Ο τίτλος του έργου δεν είναι παρά μια ευθεία αναφορά στον απάνθρωπο τρόπο μεταφοράς των κρατουμένων στα ναζιστικά στρατόπεδα του θανάτου, το ίδιο το έργο όμως δεν είναι απλώς μια γραμμική ιστορική αφήγηση ή μια μυθιστορηματική απόδο¬ση των γεγονότων, αλλά κινείται με επιτυχημένο και ευέλικτο τρόπο ανάμεσα στα δύο, θέτοντας καίρια ερωτήματα και θίγο¬ντας θεμελιώδη ζητήματα της ιστορίας του 20ού αιώνα γενικά, αλλά και της ανθρώπινης ύπαρξης ειδικά.

Η μακρά ζωή της Άλις Χερτζ-Σόμμερ είναι ο βασικός άξονας γύρω από τον οποίο πλέκεται με δεξιοτεχνία η ιστορική μελέτη του Θωμά Σίδερη. Η Άλις Χερτζ-Σόμμερ, σημαντική Εβραία πιανίστρια, δασκάλα μουσικής και γεννημένη στην Πράγα, επι¬βίωσε από το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Τερεζίενσταντ. Έζησε για σαράντα χρόνια στο Ισραήλ, πριν μεταναστεύσει στο Λονδίνο το 1986 για να ζήσει με την οικογένεια του γιου της Ρά¬φι, γνωστού τσελίστα. Έζησε στο Λονδίνο μέχρι τον θάνατό της, ενώ η ζωή της επεφύλασσε να δοκιμάσει ακόμη μία προσωπική τραγωδία, να ζήσει και τον θάνατο του παιδιού της, κρατήθηκε ζωντανή από την αγάπη της για την μουσική και απεβίωσε το 2014, στην ηλικία των 111 ετών. Η Άλις Χερτζ-Σόμμερ ήταν η γηραιότερη επιζήσασα του Ολοκαυτώματος, μαζί με τον Πολω¬νοεβραίο Γιζράελ Κρίσταλ. (…)

(Από τον πρόλογο του Δαυΐδ Σαλτιέλ, Προέδρου του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδας)