Το χωνευτήρι του Ισλάμ

Περιγραφή:

Πενιχρές είναι οι γνώσεις μας σχετικά με την Αραβία κατά τον 6ο αιώνα μ.Χ. Ωστόσο, σ’ εκείνη την περιοχή εκείνης της μακρινής εποχής αναδύθηκαν μια θρησκεία και μια αυτοκρατορία που εξαπλώθηκαν από την Ιβηρική Χερσόνησο μέχρι την Ινδία, ενώ σήμερα οι μουσουλμάνοι αντιπροσωπεύουν σχεδόν ένα τέταρτο του παγκόσμιου πληθυσμού. Ο Γ. Ο. Μπάουερσοκ προσπαθεί να φωτίσει αυτή την πολύ σκοτεινή –αλλά και άκρως δυναμική– περίοδο στην ιστορία του ισλάμ (από τα μέσα του 6ου μέχρι τα μέσα του 7ου αιώνα), ερευνώντας γιατί το προφητικό μήνυμα του Μωάμεθ βρήκε τόσο γόνιμο έδαφος στην άγονη Αραβία και πώς διαδόθηκε τόσο γρήγορα στον υπόλοιπο κόσμο.
Την εποχή του Μωάμεθ, η Αραβία βρισκόταν στο σταυροδρόμι μεγάλων αυτοκρατοριών και αποτελούσε πεδίο ανταγωνισμού μεταξύ χριστιανισμού, ιουδαϊσμού και τοπικών πολυθεϊστικών παραδόσεων. Η Μέκκα, γενέτειρα του Μωάμεθ, άνηκε στο τμήμα της Αραβίας που είχε κατακτήσει πρόσφατα ο Αιθίοπας χριστιανός βασιλιάς Άμπραχα. Όταν όμως πέθανε ο Άμπραχα, η δυτική Αραβία πέρασε από την αιθιοπική στην περσική κυριαρχία, ενώ ο θάνατος του Βυζαντινού αυτοκράτορα Μαυρίκιου το 602 επέφερε ακόμη μεγαλύτερη αστάθεια στην περιοχή. Σ’ ένα τέτοιο χαοτικό περιβάλλον, όπου χώρες και πληθυσμοί παλινδρομούσαν συχνά πυκνά μεταξύ ανταγωνιζόμενων δυνάμεων και θρησκειών, ο Μωάμεθ άρχισε να κερδίζει προσήλυτους με τις αποκαλύψεις του. Σε ταραγμένους καιρούς, οι οπαδοί του συνενώθηκαν σε πανίσχυρη δύναμη και κατέκτησαν Παλαιστίνη, Συρία και Αίγυπτο, θέτοντας τα θεμέλια για το χαλιφάτο των Ομμεϋαδών.
Το χωνευτήρι του ισλάμ παραμένει σκεύος απροσδιόριστο· ίσως δεν καταφέρουμε ποτέ να το συλλάβουμε με ακρίβεια. Ο Μπάουερσοκ όμως προσφέρει τη λεπτομερέστατη εικόνα του περιγράμματος και την πληρέστερη ερμηνεία του πώς διαμορφώθηκε μια από της μεγάλες θρησκείες του κόσμου.