Η παραλίμνια χώρα της επαρχίας Ολυμπίας
Περιγραφή:
Όλες οι εποχές της ιστορίας του ανθρώπου και αυτές ακόμη οι παλαιότερες φάσεις της, αντιπροσωπεύονται στο ΒΔ τμήμα της Πελοποννήσου, στην οποία ανήκει και η παραλίμνια περιφέρεια της επαρχίας Ολυμπίας, ως αναπόσπαστο μέρος της αρχαίας Τριφυλίας.
Ένα σπάνιο για τη σύνθεσή του γεωμορφολογικό πεδίο, το οποίο προσδιοριζόταν τόσο από πανοραμικά υψώματα, στενά περάσματα, εύφορες πεδιάδες και πλούσια δάση, όσο και από ποταμούς και λίμνες με σπάνια σπήλαια και ιαματικά νερά, καθόριζε τους όρους επιβίωσης και ανάπτυξης του τόπου, από την εποχή που ο Γερήνιος Νέστορας έκλεβε τις αγελάδες των χαλκοχιτώνων Επειών και κερνούσε κρασί τον Τηλέμαχο στην αμμουδιά του Σαμικού. Πελασγοί, Νηλείδες, Μινύες και Ηλείοι, άφησαν μνεία ενός σπουδαίου πολιτισμού. Η περιοχή αποτέλεσε ένα ισχυρό πόλο έλξης, ένα "χωνευτήρι" πολιτισμών, με τα εδάφη της να έχουν κομβική σημασία για τις μετακινήσεις και εγκαταστάσεις πληθυσμών από τα προϊστορικά χρόνια, αφού εκεί υπήρχαν τα μοναδικά φυσικά περάσματα της Δ. Πελοποννήσου, του Αλφειού και της στενωπού του Κλειδίου. Το Θρύο και το Επιτάλιο ήλεγχαν τις εκβολές και τη θέση του ποτάμιου πόρου, το μοναδικό πέρασμα του Αλφειού, γνωστό από τη Μυκηναϊκκή εποχή, που εξυπηρετούσε τον παραλιακό δρόμο προς την Ήλιδα. Το Σαμικό ήταν το σημαντικότερο μέρος της αρχαίας Τριφυλίας, το στενό των "Θερμοπυλών" της δυτικής Πελοποννήσου, το "λειδί" των μετακινήσεων ποικίλων προϊστορικών και ιστορικών φύλων. Η θέση ανέκαθεν οριοθετούσε τη θινώδη παραλία των βόρειων εσχατιών της Πυλιακής επικράτειας, ελέγχοντας τους θαλάσσιους πλόες του Ιονίου και τη χερσαία διακίνηση από Κακόβατο προς Αλφειό καθώς και την περιοχή των Επειών του Ομηρικού έπους. Ο Σκιλλούντας με τα εύφορα τοπία του υπήρξε η "ήρεμη δύναμη" της αρχαίας Τριφυλίας, με σημαντική συνεισφορά στη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων και θεσμών, με τον Ξενοφώντα να αφήνει το δικό του ανεξίτηλο στίγμα.
Αναπόσπαστο στοιχείο της μελέτης της ιστορικής πορείας του τόπου στο πρώτο μέρος, αποτελεί η εκμετάλλευση της λίμνης από τους εκάστοτε κατακτητές, από ντόπιους και ξένους ενοικιαστές. Ρωμαίοι, Σλάβοι, Φράγκοι, Αλβανοί, Βενετοί και Τούρκοι άφησαν το δικό τους αποτύπωμα, με το πολυπληθέστερο αριθμητικά και πολιτιστικά ελληνικό στοιχείο να τους αφομοιώνει και υποτάσσει. Στο δεύτερο μέρος εξετάζεται η λειτουργία και η εκμετάλλευση του ιχθυοτροφείου, η καταλυτική επίδραση του ιχθυότοπου στην επιβίωση των παραλίμνιων οικισμών και παρατίθενται πλούσια στοιχεία από την οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ζωή του τόπου. Ο συγγραφέας αξιοποιεί συστηματικά την αποδεικτική ισχύ των πηγών σε μια προσπάθεια βαθύτερης και αντικειμενικότερης προσέγγισης της ιστορικής αλήθειας, ελπίζοντας να συμβάλλει έτσι και στην εθνική μας αυτογνωσία. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
