Διαφωτισμός και Επανάσταση

Περιγραφή:

1821, 200 χρόνια μετά... Ποιος ήταν ο χαρακτήρας της επανάστασης; Ποια ιδεολογία, τάσεις και επιρροές είχε; Ποιοι πρωτοστάτησαν και τι ήθελαν;

Η μελέτη του Χρήστου Ρέππα ασχολείται με τα θέματα αυτά, με κέντρο το βασικότερο πολιτικό και ιδεολογικό κείμενο της εποχής, την «Ελληνική Νομαρχία» του Ανωνύμου, ασκώντας κριτική και αντιπαρατιθέμενη σε βασικές πλευρές της κυρίαρχης άποψης στην ελληνική ιστοριογραφία από τα μέσα του 19ου αιώνα και μετά.

Το κείμενο της “Ελληνικής Νομαρχίας” αποτελεί έκφραση της πολιτικής σκέψης του νεότερου ελληνισμού, όπως αυτή διαμορφώθηκε στο πλαίσιο της ριζοσπαστικής πτέρυγας του νεοελληνικού διαφωτισμού, προετοιμάζοντας ιδεολογικά τον δρόμο για την Ελληνική Επανάσταση. Κείμενο τολμηρής κοινωνικής και πολιτικής κριτικής ανάλυσης της πραγματικότητας της εποχής του, καταλήγει σε συγκεκριμένη πρόταση τόσο για τον δρόμο της απελευθέρωσης όσο και για την πολιτειακή συγκρότηση του νέου κράτους. Ως τέτοιο, αποτελεί κορυφαία επαναστατική παρέμβαση στα πιο κρίσιμα επίδικα της προεπαναστατικής συγκυρίας.

Το έργο μπορεί να αναλυθεί και να κατανοηθεί πραγματικά ως ένα θεμελιακό πολιτικό κείμενο που παρεμβαίνει με άμεσο και καθοριστικό τρόπο στην προεπαναστατική συγκυρία με στόχο την αλλαγή της. Μια τέτοια προσέγγιση προϋποθέτει αναφορά στις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες των τελευταίων δεκαετιών του 18ου και των αρχών του 19ου αιώνα, στον χαρακτήρα και στη διαδρομή του οθωμανικού κοινωνικού σχηματισμού και του κράτους του, στον ρόλο των ιδεών του διαφωτισμού στη διαμόρφωση του επαναστατικού ρεύματος, στην ευρωπαϊκή κατάσταση και στον καταλυτικό ρόλο της Γαλλικής Επανάστασης, αλλά και σε συγκεκριμένες περιοχές του ελλαδικού χώρου, όπως τα Επτάνησα, των οποίων οι κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες ήταν ιδιαίτερα ευνοϊκές για την ανάπτυξη των επαναστατικών ιδεών.

Αναλύεται επίσης η κριτική που ασκεί ο Ανώνυμος στις κυρίαρχες μερίδες της άρχουσας τάξης (προεστοί, ανώτερος κλήρος, Φαναριώτες).