Νίκος Κεσσανλής amour
Περιγραφή:
Ο τρόπος που ο Νίκος Κεσσανλής φωτογράφιζε επί χρόνια τη Χρύσα Ρωμανού δεν έχει ούτε μακρινή σχέση με τα συνήθη λάφυρα διακοπών που φέρνουν τα ζευγάρια στην επιστροφή τους από ένα ταξίδι. Με την πρώτη ματιά αντιλαμβανόμαστε την εμμονική προσήλωση του φακού σε κάτι μυστηριώδες, έκκεντρο και αλλόκοτο. Για να το προσεγγίσουμε πρέπει να ξεχάσουμε ό,τι ξέρουμε, ό,τι έχουμε μάθει να θεωρούμε φωτογραφικό πορτραίτο. Και να εξοικειωθούμε με μια σειρά χαρακτηριστικών που διαφοροποιούν εκ βάθρων τη φωτογραφία διακοπών, μετατρέποντάς την σε αξιέραστη ιστορία.
Τι κάνει ο Κεσσανλής; Κάτι αντίστοιχο με αυτό που έκανε τον 18ο αιώνα ο Caspar David Friedrich, αυτός ο απαράμιλλος ζωγράφος ρομαντικών τοπίων, σκοτεινών ουρανών και γοτθικών ερειπίων. Τοποθετεί τη γυναίκα του μέσα στο τοπίο, επειδή αυτός είναι ο μόνος τρόπος να φωτογραφίσει τα αξιοθέατα. Μοιάζει να πιστεύει ότι μια αξιοθέατη παρουσία όπως η Χρύσα («πιστέψτε με όταν λέω / ήταν όμορφη», γράφει ο Miroslav Holub) δίνει στο τοπίο όχι μόνο την ένταση που χρειάζεται, αλλά και τον λόγο της ύπαρξής του. Αν η οπτική εξομολόγηση της σαγήνης του Άλλου δεν είναι η πιο ρομαντική αντίληψη της συντροφικότητας, τότε ποια είναι; […]
Τώρα που μοντέλο και φωτογράφος δεν ζουν πια, αγωνίζομαι να καταλάβω πώς μια ηρωίδα κερδίζει την αιωνιότητα, χωρίς καν τη φιλοδοξία να γίνει ηρωίδα. Είναι το βλέμμα; Η δύναμη του μοτίβου; Η σταδιακή εξοικείωση; Όχι, είναι η ειλικρίνεια. Ο φωτογράφος είναι ειλικρινής, το μοντέλο είναι ειλικρινές επίσης. Κάτι κυτταρικό, κάτι που οφείλουμε στις αρχέγονες αφηγήσεις γύρω από τη φωτιά, μας επιτρέπει να διακρίνουμε την ειλικρίνεια της πρόθεσης, να τη διαχωρίζουμε από το μελό, τη σοβαροφάνεια, το ναρκισσισμό. Ένας άντρας φωτογραφίζει τη γυναίκα του. Στη φωτογραφία δεν είναι μόνη της – είναι και οι δύο. Εκείνος που κοιτάζει κι εκείνη που (δεν) εγκαταλείπεται αδιαμαρτύρητα στο βλέμμα. Δεν είναι ούτε καν οι δυο τους. Είμαστε όλοι εμείς που κοιτάζουμε τον Νίκο να κοιτάζει τη Χρύσα. Ως αναγνώστες και θεατές ταυτιζόμαστε και πάσχουμε όταν η αφήγηση μας συμπαρασύρει και μας ρουφάει σε μια ιδιωτική σκηνή. Σε μια σκηνή που γίνεται δική μας. «Είμαι εγώ που κοιτάζω, εγώ που με κοιτάζουν», λέμε ασυνείδητα, παίζοντας το πιο παλιό, το πιο ανακουφιστικό και εκπαιδευτικό παιχνίδι ρόλων.
