ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ ΕΡΓΑ ΔΙΤΟΜΟ
Περιγραφή:
Πέμπτο παιδί και δεύτερος γιος του Στέφανου Δραγούμη που διετέλεσε πρωθυπουργός μετά το κίνημα στο Γουδί το 1909 και της Ελισάβετ Δραγούμη, το γένος Κοντογιαννάκη, ο Ίων Δραγούμης γεννήθηκε στην Αθήνα το Σεπτέμβριο του 1878. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και το 1899 μπήκε στη διπλωματική υπηρεσία του Υπουργείου Εξωτερικών. Το φθινόπωρο του 1902 τοποθετήθηκε ως υποπρόξενος στο γενικό προξενείο στο Μοναστήρι. Εκεί έγινε ο εμψυχωτής και οργανωτής της άμυνας των ορθόδοξων κοινοτήτων της Δυτικής Μακεδονίας κατά της βουλγαρικής απειλής. Για την επιτυχία του σκοπού του, συνεργάσθηκε με τον Παύλο Μελά, σύζυγο της αδερφής του. Υπηρέτησε επίσης στο προξενείο Αλεξάνδρειας, στις πρεσβείες Ρώμης και Λονδίνου, ενώ συμμετείχε στην προπαρασκευή της στρατιωτικής επανάστασης του 1909. Το 1911, αμέσως μετά την κατάληψη των Δωδεκανήσων από τους Ιταλούς, διοργάνωσε συνέδριο στην Πάτμο με κύριο αίτημα την ένωση με την Ελλάδα. Με το ξέσπασμα του Α' Βαλκανικού πολέμου, κατατάχθηκε στο στρατό ως δεκανέας με απόσπαση στο επιτελείο του διάδοχου Κωνσταντίνου, συμμετείχε στην επιτροπή που διαπραγματεύθηκε την παράδοση της Θεσσαλονίκης στους Έλληνες κι ήταν εκείνος που πρωτοΰψωσε την ελληνική σημαία στο δημαρχείο της πόλης. Το 1914 διορίσθηκε πρέσβης στην Πετρούπολη της Ρωσίας, όπου διαπραγματεύθηκε το ζήτημα του Αγίου Όρους και οργάνωσε τις ελληνικές κοινότητες της Ρωσίας. Το Μάιο του 1915 παραιτήθηκε από τη θέση του, συμμετείχε στις εκλογές και εξελέγη ανεξάρτητος βουλευτής Φλώρινας. Κήρυττε την ανάγκη της εξόδου της Ελλάδας στον πόλεμο στο πλευρό των συμμάχων της Συνεννόησης (Αντάντ), έτσι ώστε η Ελλάδα να γίνει ρυθμιστής των ανατολικών ζητημάτων ευθύς μετά τον πόλεμο. Από τον Ιανουάριο του 1916, άρχισε να εκδίδει το εβδομαδιαίο περιοδικό "Πολιτική Επιθεώρηση" σε συνεργασία με τους βουλευτές Γ. Μπούσιο και Α. Καραπάνο. Το 1917 δημοσίευσε βαρυσήμαντο άρθρο δριμείας κριτικής απέναντι στη βενιζελική πολιτική, αποδοκιμάζοντας τις βενιζελικές ενέργειες που είχαν γεμίσει Αθήνα και Θεσσαλονίκη με αποικιακά στρατεύματα. Έτσι βρέθηκε εξόριστος του βενιζελικού καθεστώτος στην Κορσική. Αφέθηκε ελεύθερος το 1919 και από τον Ιούνιο του 1920 άρχισε να επανεκδίδει την "Πολιτική Επιθεώρηση". Το τέλος όμως πλησίαζε. Τον Αύγουστο του 1920, συνελήφθη και εκτελέστηκε στο κέντρο της Αθήνας από τα βενιζελικά σώματα ασφαλείας, αφού μερικές μέρες νωρίτερα είχε γίνει γνωστή η δολοφονική απόπειρα εναντίον του Ελ. Βενιζέλου στο Παρίσι.
Οι πολιτικές του ιδέες μπορούν να συνοψισθούν στην εισαγωγή τοπικής αυτοδιοίκησης, ιδίως κοινοτικής ("το υγιές κύτταρο του ελληνισμού είναι οι κοινότητες. Η δραστηριοποίησή τους θα αποκεντρώσει το υδροκεφαλικό αθηναϊκό κράτος, που αγνοεί της ανάγκες της περιφέρειας. Πρέπει να δοθούν αυξημένες αρμοδιότητες στις κοινότητες για να ανθήσει παντού ο ελληνισμός και να αποφευχθεί ο συγκεντρωτισμός και ο κοσμοπολιτισμός των αστικών κέντρων"), και διοικητικής αποκέντρωσης, στην καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας στη δημοτική εκπαίδευση και στην οικονομική και πολιτική συνεργασία των λαών της Ανατολής με απώτερο σκοπό τη σύμπηξη ανατολικής ομοσπονδίας. Εκτός από τις πολιτικές μελέτες και τα άρθρα του, έγραψε και έργα λογοτεχνικού ενδιαφέροντος. Ίδρυσε επίσης μαζί με άλλους δημοτικιστές τον "Εκπαιδευτικό Όμιλο".
Ο Δραγούμης κατά τον εικοσαετή δημόσιο βίο του, "εθνικιστής" με τη στενή έννοια του όρου δεν υπήρξε. Κατά τον Παγκόσμιο πόλεμο προσπάθησε να βρει μία κοινή βάση συμβιβασμού μεταξύ ελληνισμού, ανατολισμού και σοσιαλισμού. Συγκεκριμένα για τον Ελληνισμό, θεωρούσε ότι μπορεί να χρησιμεύσει ως "μαγιά" της Ανατολής. Στη θέση της σχολαστικής προγονοπληξίας, του ψευδοκλασσικισμού, απαντούσε με ερευνητικότητα, δημιουργία, αυτοπεποίθηση και ελευθερία φρονήματος.
