Μελετητήριον Ηλύσιον εν Καλλιθέα Αθηνών
Περιγραφή:
Αφορμή για την παρούσα εργασία στάθηκε ο εντοπισμός ανάμεσα στα απειράριθμα ιστορικά τεκμήρια των Συλλογών του Ε.Λ.Ι.Α. (Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου) ενός σημειωματαρίου με την υπογραφή του Γεωργίου Ν. Φιλαρέτου. Πρόκειται για το ημερολόγιο στο οποίο αρχικώς ο ίδιος και αργότερα η θυγατέρα του Μελπομένη Χαΐνη κατέγραφαν σχολαστικώς επί 22 χρόνια (1911-1933) τις εργασίες ανέγερσης, επέκτασης και ανακαίνισης του Ηλυσίου. Πρωτοποριακής έμπνευσης, σχεδιασμένο εξ αρχής για ειδική χρήση -τη στέγαση και ανάδειξη της Βιβλιοθήκης του ιδιοκτήτη του-, το Ηλύσιον συνιστά ένα κτήριο εμβληματικό για την ιστορία της Καλλιθέας, της όλως εξέχουσας προσωπικότητας του Γ. Φιλαρέτου και συγχρόνως του συνυφασμένου με την ανάπτυξη του εν λόγω προαστίου ιδιωτικού Εκπαιδευτηρίου Θετική Αγωγή Αποστολοπούλου (έτος ίδρυσης: 1934). Προκειμένου να φωτιστεί μία εν πολλοίς άγνωστη πτυχή της πολυσχιδούς δράσης και ιδίως του ιδιωτικού βίου του διακεκριμένου νομικού, πολιτικού, ιδεολόγου, πρωτοστάτη στην ίδρυση της αβασίλευτης δημοκρατίας στην Ελλάδα, ο συγγραφέας προέβη στην εις βάθος διερεύνηση όλων των σχετικών με τα ακίνητα του Γ. Φιλαρέτου συμβολαιογραφικών πράξεων, στην αναδίφηση στην ιστορία του ιδίου και της οικογενείας του, στην έρευνα για τις συνθήκες ίδρυσης και ανάπτυξης της Καλλιθέας και ιδίως του κέντρου της (άμεσου περίγυρου του Ηλυσίου), καθώς και της μορφής της πρωτεύουσας κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου και τις πρώτες του 20ού αιώνα, εποχής της δημιουργίας του προαστίου Η Καλλιθέα και της δράσης του Γ. Φιλαρέτου. Στη μελέτη παρουσιάζεται αναλυτικώς το ίδιο το κτήριο, ο κήπος και τα βοηθητικά κτίσματα, η ιστορία της κατασκευής τους και οι μεταγενέστερες οικοδομικές φάσεις, οι διαδοχικές χρήσεις ως την οριστική κατεδάφισή του, η μορφή και η εξέλιξη των γειτονικών οικοδομικών τετραγώνων και της κεντρικής πλατείας της Καλλιθέας που ανοιγόταν μπροστά του, ο εξοπλισμός και η σταδιακή ανάπτυξη των υποδομών του (ύδρευσης, θέρμανσης, φωτισμού). Ακόμη, περιλαμβάνεται ιστορική αναδρομή στη δράση του ιδίου και διακεκριμένων μελών της οικογενείας του και αναλυτικό γενεαλογικό δένδρο εμπλουτισμένα με αδημοσίευτα στοιχεία προερχόμενα από τους εν ζωή απογόνους του, καθώς και συμβολές στην οικονομική ιστορία της χώρας κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα.
