Το νομοθετικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Περιγραφή:

Σκοπός της μελέτης αυτής είναι να μετάσχει στο δημόσιο επιστημονικό διάλογο για το χαρακτήρα του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να αντιμετωπίσει ορισμένα κρίσιμα ζητήματα που συνδέονται με τις νέες κατηγορίες πράξεων, τα οποία απασχολούν το νομικό της πράξης όταν εφαρμόζει το παράγωγο δίκαιο στο εσωτερικό κάθε κράτους μέλους. Κατουσίαν η μελέτη αποτελεί την πρώτη ολοκληρωμένη ανάλυση των νέων κατηγοριών των πράξεων του παράγωγου δικαίου της Ένωσης που εισήγαγε η Συνθήκη της Λισαβόνας. Πρόκειται για τις βασικές κατηγορίες των νομοθετικών και μη νομοθετικών πράξεων και τις ειδικότερες των κατ’ εξουσιοδότηση, των εκτελεστικών και των μη νομοθετικών πράξεων που θεμελιώνονται απευθείας στις Συνθήκες. Οι διατάξεις της Συνθήκης της Λισαβόνας εξαρτούν την κατηγορία κάθε πράξης από τη διαδικασία με την οποία εκδίδεται, είτε η διαδικασία προβλέπεται στις Συνθήκες είτε έχει καθορισθεί με πράξεις του παράγωγου δικαίου το περιεχόμενο των οποίων προσδιορίζεται στις Συνθήκες. Μέσω της αναγωγής στη διαδικασία έκδοσης κάθε πράξης, οι νέες κατηγορίες συνδέουν τις πράξεις του παράγωγου δικαίου με τα θεσμικά όργανα που τις εκδίδουν, στοιχείο που απουσίαζε από το νομικό σύστημα της Ένωσης πριν τη τελευταία αναθεώρηση. Η μελέτη επισημαίνει την ανάγκη να ενταχθούν οι νέες κατηγορίες πράξεων του παράγωγου δικαίου στο νομικό σύστημα της Ένωσης όπως είχε διαμορφωθεί μέχρι τη Συνθήκη της Λισαβόνας και να αναζητηθούν οι μεταβολές που επιφέρουν στο σύστημα αυτό, λαμβάνοντας υπόψη ότι παραμένει σε ισχύ η τυπολογία των νομικά δεσμευτικών πράξεων του παράγωγου δικαίου (κανονισμός, οδηγία, απόφαση) όπως ορίσθηκε με τις Ιδρυτικές Συνθήκες. Για το λόγο αυτό, το πρώτο κεφάλαιο της μελέτης προσεγγίζει το δίκαιο της Ένωσης από τη σκοπιά της θεωρίας των νομικών συστημάτων και το δεύτερο εντοπίζει ορισμένα βασικά συστηματικά χαρακτηριστικά του ενωσιακού δικαίου. Στο τρίτο κεφάλαιο εξετάζονται οι ειδικότεροι κανόνες που διέπουν τη θέσπιση των πράξεων του παράγωγου δικαίου της Ένωσης και έχουν αποκληθεί από το Δικαστήριο «το νομοθετικό σύστημα των Συνθηκών», όπως οι κανόνες αυτοί είχαν διαμορφωθεί πριν την τελευταία αναθεώρηση και στο τέταρτο κεφάλαιο αναλύεται η μετάβαση από το προηγούμενο καθεστώς στις καινοτομίες της Συνθήκης της Λισαβόνας μέσω της Συνέλευσης για το Μέλλον της Ευρώπης και τη Συνταγματική Συνθήκη. Στο πέμπτο και στο έκτο κεφάλαιο αναλύονται οι νέες κατηγορίες πράξεων με βάση τη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι εντατική, στο πεδίο αυτό, τα τελευταία χρόνια και στο έβδομο θίγονται, από τη σκοπιά των ιδιωτών, ορισμένα ειδικά ζητήματα δικαστικού ελέγχου και προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων που συνδέονται με τις νέες κατηγορίες πράξεων. Στις συμπερασματικές παρατηρήσεις επανεξετάζεται το βασικό ζήτημα της ιεράρχησης των κανόνων του παράγωγου δικαίου και της συμβολής των νέων κατηγοριών πράξεων σ’ αυτήν.