Συμβολή στη μελέτη της λαϊκής ζωγραφικής - λαϊκής αγιογραφίας (Δυτικής Μακεδονίας - Ηπείρου - Θεσσαλίας) 18ου-19ου αιώνα

Περιγραφή:

Η μελέτη αυτή αναφέρεται στη λαϊκή ζωγραφική - λαϊκή αγιογραφία, που αναπτύχθηκε το 18ο και 19ο αιώνα σε οικισμούς του Ν. Κοζάνης (Βοΐου), Γρεβενών, Ηπείρου και Θεσσαλίας.
Το 18ο και 19ο αιώνα τον τομέα αυτό της τέχνης τον πήραν στα χέρια τους οι ζωγράφοι, που κατάγονταν από χωριά της Δυτικής Μακεδονίας και Ηπείρου και αυτοί με την τέχνη τους έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο, στην αφύπνιση της εθνικής συνείδησης και της πίστης των υπόδουλων Ελλήνων. Τη λαϊκή ζωγραφική τη βλέπουμε ν' αναπτύσσεται παράλληλα με τη χρυσοχοϊκή, τη λιθογλυπτική, την ξυλογλυπτική, την κεραμική στα ίδια μέρη. Από έρευνες που κάναμε διαπιστώσαμε την ύπαρξη των παραπάνω τεχνών σε τόπους, όπου η οικονομική ευχέρεια των κατοίκων εξ αιτίας του εμπορίου με τις παραδουνάβιες χώρες, βρισκόταν σε άνθιση. Παράλληλα η γνωστή σχετική ελευθερία των κεφαλοχωρίων, η ανέγερση πολλών εκκλησιών και λιγότερο αρχοντικών στις περιοχές αυτές, ήταν παράγοντες που ευνόησαν την ανάπτυξη της τέχνης αυτής. Και επειδή λοιπόν οι ζωγράφοι αυτοί ήταν παράλληλα και αγιογράφοι, πολλά κοσμικά θέματα, που βλέπουμε στ' αρχοντικά, όπως λουλούδια, ανθοδοχεία κ.ά. τα βλέπουμε και στις εκκλησίες.
Από τον 18ο αιώνα, λοιπόν, ως τις αρχές του 20ού, που παρατηρείται στον ελλαδικό χώρο, άνθιση της λαϊκής αγιογραφίας, αξιοπρόσεχτες είναι οι ιστορήσεις "περί εξόδου ψυχής" και "παθημάτων των αμαρτωλών", που συναντούμε στους νάρθηκες συνήθως των εκκλησιών και μοναστηριών, αλλά και στις φορητές εικόνες.
Τα έργα αυτά καμωμένα από Χιοναδίτες, Σαμαριναίους και Βοϊώτες αγιογράφους -που ήταν οι περισσότεροι και κοσμικοί ζωγράφοι- αποτελούν πολύτιμους θησαυρούς της λαϊκής μας τέχνης και βρίσκονται συνήθως στις εκκλησίες και τα μοναστήρια των ορεινών οικισμών. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)