Ο δανεισμένος λόγος

Περιγραφή:

Mε τον όρο επιτελεστική λογοτεχνία ονομάζουμε όχι ένα συγκεκριμένο είδος γραφής, αλλά τη διακριτή ικανότητα ορισμένων λογοτεχνικών έργων να επιζούν της ανάγνωσης και του χρόνου, εξακολουθώντας -τρόπον τινά- να "λειτουργούν", να "επιτελούν" κάποιον σκοπό, πέραν της εποχής κατά την οποία γράφτηκαν. Στα είκοσι δύο κεφάλαια αυτού του βιβλίου ο Χρήστος Χρυσόπουλος αναπτύσσει έναν πολυσήμαντο συλλογισμό για την αξία που μπορεί να έχει σήμερα ο γραπτός λόγος. Κινούμενος με ευελιξία και θάρρος από τη θέση του αναγνώστη σε εκείνην του συγγραφέα, επιδιώκει τη συγκρότηση ενός παραδείγματος για το πώς διαβάζουμε λογοτεχνία, κρίνουμε τα κείμενα και σκεφτόμαστε τη γραφή. Η διαδρομή που χαράσσει ξεκινά από τη θεωρία των γλωσσικών πράξεων, για να καταλήξει στα πλέον αμφίσημα και "σκιώδη" ζητήματα της προσωπικής εμπλοκής του συγγραφέα με το κείμενο. Είναι μια επίμονη υπεράσπιση της γραφής ως διακινδύνευσης, αλλά και η επιβεβαίωση της παλιάς πίστης ότι ο λόγος καταφέρνει κάποιες φορές να υπερβεί το θνητό υποκείμενο. Σύμφωνα με τα λόγια του ίδιου του συγγραφέα: "Ό,τι γράφουμε, το δανειζόμαστε από τον χρόνο". "Τι είναι επιτελεστική λογοτεχνία; Κατά ποια έννοια θα μπορούσε αυτή να αποτελέσει μια απάντηση στο ερώτημα πώς γράφει κανείς σήμερα; Τι απαιτεί από τον συγγραφέα, πώς κινητοποιεί τον αναγνώστη, πώς καταφέρνει να θέσει την ίδια τη λειτουργία της λογοτεχνίας εν κινδύνω; [...] Ο Χρήστος Χρυσόπουλος στον οποίο χρωστάμε τα ερεθιστικά αυτά ερωτήματα, καθώς υπάγεται σε εκείνους τους συγγραφείς που στοχάζονται πάνω στα ίδια τους τα μέσα, γνωρίζει πρώτα απ’ όλα πως τα περιθώρια για νεωτερισμούς στην τέχνη είναι πρακτικώς ανύπαρκτα. Δεν καταρτίζει λοιπόν τα καταστατικά προτάγματα της επιτελεστικής λογοτεχνίας με μια διάθεση ρηξικέλευθης τομής ως προς το λογοτεχνικό κατεστημένο, αλλά μάλλον εν είδει μιας ηθικής της γραφής [...] Αυτό που κινητοποιεί τον Χρυσόπουλο να συνεχίζει, να προσθέτει νέο κρίκο στις συγγραφικές του καταθέσεις, να διαφέρει και ως προς τον εαυτό του παραμένοντας κατ’ ουσίαν στοχοπροσηλωμένος στο ίδιο, μοιάζει να είναι μια διαρκής εγρήγορση, μια αυτόκλητη δραστηριοποίηση. Η απάντηση σε ένα κάλεσμα που ο ίδιος έχει θέσει - και ίσως κάθε καλλιτέχνης θα έπρεπε να αισθάνεται". Σοφία Ιακωβίδου