Ο "Παπαφλέσσας της Δωρίδας"

Περιγραφή:

Οι Καρυές, πάνω και κάτω Καρυά είναι τα προγονικά χωριά του σημερινού Ευπαλίου Δωρίδας. Μεσαιωνικά χωριά που η ιστορία τους χάνεται στα βάθη των αιώνων. Ο Όσιος Αρσένιος καταγόταν από την Καρυά και πριν 1000 χρόνια έχτισε την Παναγία την Βαρνάκοβα, ένα από τα πιο σημαντικά Μοναστήρια της Ορθοδοξίας. Για αιώνες η Βαρνάκοβα είναι το κέντρο αναφοράς για όλους τους Δωριείς, όπου γης. Ειδικά οι σχέσεις των Καρυωτών και μετέπειτα των Ευπαλιωτών με το μοναστήρι της Βαρνάκοβας παραμένουν άρρηκτες, όπως έγγραφα από αιώνες το αποδεικνύουν και η προφορική παράδοση το επισφραγίζει. Το βιβλίο αναφέρεται στον Παρθένιο Ζωγράφο, στον Καρυώτη μοναχό της Παναγίας Βαρνάκοβας, που συμμετείχε ως οπλαρχηγός σε πολλές κρίσιμες μάχες της εθνικής μας παλιγγενεσίας. Η Βαρνάκοβα αποτέλεσε προπύργιο του απελευθερωτικού αγώνα και θέατρο αιματηρών μαχών. Εκεί κατέφυγαν κατατρεγμένοι οι υπερασπιστές του Μεσολογγίου μετά την Έξοδο. Ο Καραϊσκάκης υπερασπίσθηκε τη Βαρνάκοβα. Πολιορκήθηκε όμως από τον Κιουταχή, ο οποίος την κατέλαβε και την κατέστρεψε ολοσχερώς. Σε όλες αυτές τις μάχες, αλλά και σε άλλες πέρα από τη Δωρίδα, όπως στις φονικές μάχες της Καλιακούδας Ευρυτανίας και της Αγάθωνης Φθιώτιδας, ο Παρθένιος Ζωγράφος διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο. Η δράση του ήταν τέτοια, που δίκαια του απονεμήθηκε ο τίτλος του « Παπαφλέσσα της Δωρίδας ». Η βραβευμένη από την Ακαδημία Αθηνών ιστορική-λαογραφική μελέτη του Γιάννη Ηλιόπουλου φωτίζει την άγνωστη στο ευρύ κοινό δράση του σημαντικού αυτού μοναχού-πολεμιστή και παράλληλα ανασυνθέτει το ιστορικό πλαίσιο της εποχής και τις μάχες που δόθηκαν στην ευρύτερη περιοχή της Δωρίδας. Αξιοσημείωτα είναι τα ιστορικά έγγραφα της εποχής που παραθέτει. Σε αυτά αναφέρονται τοπωνύμια και περιοχές του Ευπαλίου και της Δωρίδας καθώς και ονόματα αγωνιστών, προγόνων των σημερινών Ευπαλιωτών και άλλων κατοίκων των γειτονικών χωριών, φέρνοντας μας πολύ κοντά την ηρωική αυτή εποχή.