Εγκέφαλος και τέχνη
Περιγραφή:
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να δει και να θαυμάσει κανείς την τέχνη. Ένας θεατής ίσως να ενδιαφέρεται για τα χρώματα που χρησιμοποίησε ο καλλιτέχνης, άλλος για τον συμβολισμό του έργου και ένας τρίτος για την αναπαράσταση των γυμνών σωμάτων. Οι γνώσεις, οι εμπειρίες και τα ενδιαφέροντα κατευθύνουν την προσοχή τού θεατή. Ο καθένας μας κουβαλά βιώματα και προσδοκίες που επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό το τι αντιλαμβανόμαστε από ένα έργο τέχνης, ποια συναισθήματα μας προκαλεί και πώς, τελικά, το αξιολογούμε. Εξάλλου, είναι πολλά ακόμη εκείνα που πρέπει να κατανοήσουμε, για να ερμηνεύσουμε τη μεγάλη και αινιγματική επίδραση που έχει η τέχνη στον άνθρωπο.
Ωστόσο, η γνώση που οφείλεται στην αλματώδη ανάπτυξη της νευροεπιστήμης επιτρέπει σήμερα τον συσχετισμό της καλλιτεχνικής δημιουργίας και της αντίληψης των έργων τέχνης με την εγκεφαλική δραστηριότητα. Ερωτήματα, όπως είναι ο τρόπος με τον οποίο ο εγκέφαλος, ο ίδιος προϊόν της βραδείας διεργασίας της εξέλιξης, φθάνει από τη φύση του αβίαστα στο ουσιώδες, στα σταθερά χαρακτηριστικά του κόσμου, και οδηγεί την τέχνη στην ίδια ατραπό είναι δυνατόν σήμερα να βρουν ικανοποιητικές απαντήσεις.
Ο φόβος ότι από τέτοιου είδους επιστημονικές αναλύσεις απειλείται δήθεν η μαγεία και η ποιητικότητα των έργων τέχνης είναι μάλλον ανυπόστατος και αδικαιολόγητος. Η γνώση του εγκεφάλου ενισχύει την αίσθηση της ομορφιάς και το δέος που μας προκαλούν τα εκπληκτικά του επιτεύγματα και μας επιτρέπει να θαυμάζουμε όχι μόνο τα έργα αλλά και το όργανο που τα δημιουργεί. Εξάλλου, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έπαψαν να θαυμάζουν το ουράνιο τόξο, παρότι κατανοούν τις φυσικές προϋποθέσεις της ύπαρξής του, ούτε σταμάτησαν να θαυμάζουν την Τζοκόντα του Λεονάρντο ντα Βίντσι, παρότι ίσως να γνωρίζουν τα χρώματα που χρησιμοποίησε ο καλλιτέχνης και άλλες τεχνικές λεπτομέρειες για το έργο αυτό. Στόχος δεν είναι η απομυθοποίηση της καλλιτεχνικής δημιουργίας αλλά η όξυνση της διαίσθησης και ο εμπλουτισμός της εμπειρίας.
Υπάρχει στον χώρο της νευροεπιστήμης μια διάχυτη αισιοδοξία ότι για τα θέματα αυτά σύντομα θα έχουμε ακόμη πιο ικανοποιητικές απαντήσεις. Ας συμμεριστούμε την αισιοδοξία αυτή και ας θεωρήσουμε αυτό το βιβλίο ως τη δική μας ελάχιστη συνεισφορά στο συναρπαστικό αυτό πεδίο.
