Τα όπλα του Μακεδονικού Αγώνα 1904 - 1908
Περιγραφή:
Πολύτιμη συνεισφορά στη βαθύτερη γνωριμία με την άκρα ιδιορρυθμία και δυσκολία του Μακεδονικού Αγώνα, με την παλλαϊκή συμμετοχή και αυτοθυσία των αφανών γηγενών Μακεδόνων, "συν γυναιξί και τέκνοις" κυριολεκτικά, με την ποικιλία και, ενίοτε, αφλογιστία των όπλων, τέλος με τη φυσιογνωμία και την ψυχολογία των πολεμιστών του, όλων εθελοντών, αποτελεί αυτόφωρα η ανά χείρας βαρύτιμη έκδοση. Γνωρίζοντας τα όπλα του Αγώνα και ακολουθώντας τις κρυφές διαδρομές τους, ατενίζοντας τους Μακεδονομάχους και τον τρόπο με τον οποίο κρατούν το τουφέκι τους, τρόπον τρυφερό, μα συνάμα στερεό, ο ευλαβής αναγνώστης αισθάνεται ότι, σελίδα - σελίδα, βήμα - βήμα, διεισδύει σε μιαν ιεροτελεστία, που φανερώνονται Άγια Μυστήρια και διέρχεται ακροποδητί την Ωραία Πύλη. Βλέπει στην Αγία - Τράπεζα τα ιερά σφάγια του Γένους, που ταπεινά μοίρασαν το σώμα τους και το αίμα τους στους περιλειπομένους και σ' εμάς τους επιγενομένους, εις σωτηρίαν της Μακεδονίας και ημών. Μεταλαμβάνει. Κοινωνεί. [...] Φυλλομετρώντας ξανά και ξανά τούτο το συναξάρι του αγώνα, προσωπικά συγκινούμαι ακόμη πιο βαθιά γιατί, κατερχόμενος από την ξακουστή Νέβασκα, διευθύνον Κέντρο του Αγώνος ψηλά, ψηλάφησα, χάιδεψα, σταυροφίλησα αρκετά από τα όπλα αυτά, θησαυρισμένα ευλαβικά στο πατρογονικό σπίτι μας. Στέκουν ακόμη ζωντανά και ομιλητικά. Καθένα του αφηγείται στη λευκή βαρυχειμωνιά ιστορίες και ιστορίες δικές του. Να και το "ναγκάν" του καπετάν Γιάννη Αδριανάκη! [...] (Ν. Ι. Μέρτζος από τον πρόλογο του βιβλίου)
