Εικόνες της Άρτας

Περιγραφή:

Η μεταβυζαντινή ζωγραφική της Ηπείρου ερευνάται συστηματικά τα τελευταία χρόνια και έχουν δημοσιευτεί πολλές μελέτες γι' αυτή που φωτίζουν καίρια θέματα τέχνης. Η πλειονότητα όμως των δημοσιεύσεων έχει επικεντρωθεί περισσότερο στα μνημεία της περιοχής των Ιωαννίνων, αφήνοντας πολλές αξιόλογες περιοχές, όπως η Άρτα, ανεξερεύνητες. Είναι γεγονός ότι η μεταβυζαντινή ζωγραφική της περιοχής της Άρτας έχει μελετηθεί ελάχιστα και αποσπασματικά, παρότι διαθέτει μνημεία υψηλού ενδιαφέροντος, πολλά από τα οποία συνδέονται άμεσα με την παράδοση του περίφημου Δεσποτάτου της Ηπείρου. Η παρούσα μελέτη ξεκίνησε με αφορμή το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τη διάσωση και ανάδειξη των μνημείων της περιοχής της Άρτας. Στα πλαίσια αυτού του ενδιαφέροντος συντηρήθηκε ένας μεγάλος αριθμός φορητών εικόνων και τοιχογραφιών και προέκυψαν έτσι νέα και σημαντικά στοιχεία για την τοπική ζωγραφική. Στον τόμο αυτό παρουσιάζονται εικόνες από ναούς και μοναστήρια της Ιεράς Μητροπόλεως Άρτης, οι οποίες είναι στην πλειονότητα τους αδημοσίευτες και καλύπτουν το χρονικό διάστημα από την υστεροβυζαντινή περίοδο έως τα τέλη του 19ου αιώνα. Η παρουσίαση του υλικού οργανώνεται σε δύο μέρη, που αντιπροσωπεύουν τη βυζαντινή και τη μεταβυζαντινή περίοδο. Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει δύο βασικές ενότητες. Στην πρώτη, γίνεται μια σύντομη επισκόπηση των ιστορικών συνθηκών, της αρχιτεκτονικής, και της μνημειακής ζωγραφικής της υστεροβυζαντινής περιόδου στην Άρτα. Μεταξύ των μνημείων συμπεριλαμβάνονται ορισμένα, όπως η Βλαχέρνα, ο Άγιος Δημήτριος του Κατσούρη και ο Άγιος Βασίλειος της Γέφυρας που, αν και σήμερα ανήκουν στην Ιερά Μητρόπολη Πρεβέζης, αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της τέχνης του Δεσποτάτου και η μη αναφορά τους στην παρούσα μελέτη θα ήταν σημαντική παράλειψη. Στη δεύτερη ενότητα παρουσιάζονται οι δύο μοναδικές βυζαντινές εικόνες που έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα στην Άρτα. Το δεύτερο μέρος, που αφορά τη μεταβυζαντινή περίοδο, αρχίζει επίσης με μία σύντομη παρουσίαση των ιστορικών συνθηκών και της αρχιτεκτονικής. Στη συνέχεια αναπτύσσονται τέσσερις ενότητες που αντιστοιχούν σε μια χρονική κατανομή των εικόνων από το 16ο μέχρι και το 19ο αιώνα. Κάθε ενότητα έχει δύο κεφάλαια, στο πρώτο από τα οποία επιχειρείται μια γενική παρουσίαση της εντοίχιας ζωγραφικής με αναφορά στις καλλιτεχνικές τάσεις και στους ζωγράφους, καθώς και μια σύντομη αναφορά στην αρχιτεκτονική. Ακολουθεί το δεύτερο κεφάλαιο, με τον κατάλογο των εικόνων, οι οποίες περιγράφονται εκτενώς, χρονολογούνται και συνοδεύονται από βιβλιογραφία. [...] (από την εισαγωγή του βιβλίου)