Πεντηκοστάριον (Μεγάλο σχήμα)
Περιγραφή:
Η ιερά και χαρμόσυνος του Πεντηκοσταρίου βίβλος, περιέχει Ακολουθίαν, κατά συνέχειαν πεντήκοντα και επτά ημερών, τουτέστιν, από της αγίας και μεγάλης Κυριακής του Πάσχα πρωί, έως της Κυριακής των Αγίων Πάντων. Ωνομάσθη δε Πεντηκοστάριον, εκ της Πεντηκοστής από του Πάσχα ημέρας, και εν ταυτώ μεγάλης εορτής, δια του αριθμού το δεκαδικόν και ευπρόφερτον, των λοιπών, μετά την εορτήν ταύτην, επτά ημερών παραλειπομένων καθώς και η παρά των εβδομήκοντα δύο ερμηνευτών γενομένη μετάφρασις της Παλαιάς Διαθήκης, ονομάζεται συνήθως των Εβδομήκοντα, κατά παράλειψιν των δύο. Ότι δε εκ του πεντηκοστού των ημερών αριθμού έλαβε την ονομασίαν το Πεντηκοστάριον, δήλον, ότι και τα Τροπάρια, άπερ ψάλλομεν εις τας εορτασίμους ημέρας μετά το Ευαγγέλιον του Όρθρου ως το, Αναστάς ο Ιησούς, φερ' ειπείν, και τα όμοια, ονομάζονται ομοίως Πεντηκοστάρια, εκ του πεντηκοστού Ψαλμού· διότι ψάλλοντες πρότερον τον πρώτον στίχον αυτού, επισυνάπτομεν έπειτα και τα Τροπάρια εκείνα. Εκ τοιαύτης αιτίας λοιπόν και της παρούσης βίβλου το όνομα.
Ποιηταί δε αυτής υπήρξαν πολλοί και διάφοροι, των οποίων τα ονόματα αποσιωπώνται εις πολλά· οι δε ονομαστί επιγραφόμενοι, είτε εις Κανόνας, είτε εις Ιδιόμελα, είναι οι εξής· Ιωάννης ο Δαμασκηνός, Κοσμάς ο Αγιοπολίτης, Ανδρέας Κρήτης, Γερμανός, Θεοφάνης, Ανατόλιος, Ιωσήφ ο Θεοδώρου του Στουδίτου αδελφός, ως τίνες πιθανώς γνωμοδοτούσιν· έτι δε Κουμουλάς, Αρσένιος, Λέων Δεσπότης, και Νικηφόρος Κάλλιστος ο Ξανθόπουλος. Και των μεν επτά πρώτων, καθώς και περί του Μητροφάνους, του ποιητού των Τριαδικών της Οκτωήχου Κανόνων, τίνες ήσαν, και πόθεν, και πότε έκαστος ήκμασεν, ιστορήθησαν αλλαχού τα πάντα, και ο βουλόμενος ευρίσκει αυτά.
