Ο εμπορικός και πολεμικός στόλος κατά την Ελληνική Επανάσταση (1821-1831)
Περιγραφή:
Σε ποιο βαθμό ο Αγώνας της Ανεξαρτησίας κρίθηκε στη θάλασσα; Το ναυτικό υπήρξε το πιο συγκροτημένο και αποτελεσματικό πολεμικό, οικονομικό και πολιτικό όπλο του εμπόλεμου έθνους που εξεγειρόταν απέναντι σε μια πολυεθνική αυτοκρατορία. Οι Έλληνες δεν διέθεταν έως τότε συντεταγμένο πολεμικό στόλο. Στη διάρκεια της επαναστατικής δεκαετίας, ως πολεμικά πλοία χρησιμοποίησαν τα αρματωμένα ιδιόκτητα εμπορικά σκάφη, που ωστόσο δεν περιορίστηκαν στον νέο τους ρόλο, αλλά συνέχισαν την εμπορική δραστηριότητα αναλαμβάνοντας και νέες δράσεις στο πλαίσιο της οικονομίας του πολέμου. Κατά τα πρώτα ορμητικά χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης, όσο και κατά τη διάρκεια του εμφυλίου και της ύφεσης και, αργότερα, με την έλευση του πρώτου Κυβερνήτη, ο ελληνικός στόλος δήλωνε σταθερά την παρουσία του σημειώνοντας μικρότερες ή μεγαλύτερες επιτυχίες. Είτε με τις πολεμικές επιχειρήσεις είτε χάρη στις καταδρομές, ο Αγώνας στη θάλασσα παρέμεινε ενεργός, κρατώντας στην ουσία την Επανάσταση ζωντανή, όταν η μάχη στην ξηρά φαινόταν να έχει χαθεί.
Ο τόμος πραγματεύεται τον Αγώνα στη θάλασσα υπό ένα διευρυμένο πρίσμα, συνεξετάζοντας την πολύπλευρη συμβολή του εμπορικού και του πολεμικού πλοίου. Αιγαιοπελαγίτες και Ιόνιοι, επαναστατημένοι και ουδέτεροι στόλοι, χαρτογραφούνται στα ταραγμένα νερά της ανατολικής Μεσογείου κατά την Επανάσταση. Παράλληλα, για πρώτη φορά παρουσιάζονται εμπεριστατωμένα, μέσα από αρχειακές πηγές, το οθωμανικό ναυτικό και οι μεταρρυθμίσεις που προώθησε η Υψηλή Πύλη για την αντιμετώπιση της ελληνικής κρίσης. Οι συγγραφείς αξιοποιούν έναν μοναδικό πλούτο αρχειακού υλικού από την Ελλάδα, την Τουρκία και, ευρύτερα, τη Μεσόγειο, συνδυάζοντας τη μικροϊστορία της καθημερινότητας στη θάλασσα με τη μακροϊστορική οικονομική και κοινωνική ανάλυση. Τα ερευνητικά ερωτήματά τους κινούνται τόσο στο θεσμικό επίπεδο –εκείνο των τοπικών κοινοτήτων και της Κεντρικής Διοίκησης– όσο και στο επίπεδο λειτουργίας των πλοίων, παρακολουθώντας τις εξελίξεις κατά τη δεκαετία 1821-1831, από τους πρώτους τοπικούς οργανισμούς έως τη διακυβέρνηση του Καποδίστρια, και από τον επαναστατικό έως τον εθνικό στόλο.
