Η πρόσληψη της ελληνικής αρχαιότητας στη σύγχρονη παιδική μας λογοτεχνία

Περιγραφή:

Ετήσια διάλεξη του Κύκλου Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου στη μνήμη της Πηνελόπης Μαξίμου (27.2.07). [...] Εισαγωγικά, επίσης, θα ήθελα να σημειώσω ότι η έρευνά μου περιέλαβε και τα βιβλία γνώσεων, επειδή η πείρα απέδειξε ότι δύσκολα διαχωρίζονται από τα καθαρώς λογοτεχνικά και ότι, όπου απουσιάζει η λογοτεχνική γραφή, συχνά την υποκαθιστά, κατά κάποιον τρόπο, η εικαστική πλαισίωση, δημιουργώντας ένα άρτιο αισθητικό αποτέλεσμα μαζί με την όλη τυποτεχνική μoρφή. Ως προς το κύριο θέμα της ομιλίας μου, θα αρχίσω με μιαν ουσιώδη επισήμανση. Σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στη λοιπή λογοτεχνία μας, η παιδική λογοτεχνία διατηρεί σταθερή την επαφή της με την ελληνική αρχαιότητα, ακολουθώντας οιονεί μια παράδοση, που έχει της ρίζες της στις αρχές της συγκρότησης του νεοελληνικού κράτους. Ήδη στον "Γεροστάθη" του Λέοντος Μελά, έργο του 1858, 50 κεφάλαια, από τα 150 συνολικά, αναφέρονται σε μορφές και γεγονότα, που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με την αρχαία Ελλάδα. Αλλά και πριν από το 1858, συγκεκριμένα από το 1800 και σε όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα -σύμφωνα με το γνωστό και βραβευμένο από την Ακαδημία Αθηνών βιβλίο του Κυριάκου Ντελόπουλου- η αρχαιότητα αποτελούσε την ανεξάντλητη δεξαμενή, από την οποία αντλούσαν τα θέματά τους οι συγγραφείς παιδικών και νεανικών βιβλίων. Προπάντων, αξιοποιήθηκαν ο Αίσωπος και ο Όμηρος και, φυσικά, η ελληνική μυθολογία. [...]