Η φανερή γοητεία και η κρυφή συγκίνηση του κινηματογράφου

Περιγραφή:

[...] Στη διάρκεια των κινηματογραφικών μου σεμιναρίων-αφιερωμάτων συγκεντρώθηκε και συνεχίζει να συγκεντρώνεται ένας αριθμός σημειώσεων και σχολίων μου που απευθύνονται στους συμμετέχοντες. Οι σημειώσεις αυτές αποτελούν το περιεχόμενο τού παρόντος βιβλίου. Θέλω να τονίσω με έμφαση πως πρόκειται για σχόλια ενός θεατή που αγαπάει τον κινηματογράφο, και πως τα σχόλια αυτά απευθύνονται σε έναν όμοιό του, δηλαδή σε έναν άλλο θεατή που αγαπάει τον κινηματογράφο. Δεν προέρχονται από ειδικό, ούτε απευθύνονται σε ειδικό. Η δομή των σημειώσεων παίρνει πριν από όλα σαν βάση τον σκηνοθέτη. Όπως στη φωτογραφία θεωρώ τον φωτογράφο-δημιουργό σαν κεντρικό άξονα κάθε συζήτησης γύρω από τη φωτογραφία, έτσι και στον κινηματογράφο όλα γυρίζουν γύρω από τον σκηνοθέτη-δημιουργό. Αποφεύγω τις γενικεύσεις, τις εντάξεις και τις κατηγοριοποιήσεις, αν και είναι τόσο βολικές για τους θεωρητικούς και τους δασκάλους. Οι σημαντικοί καλλιτέχνες δεν μπορούν, ούτε χρειάζεται, να ενταχθούν σε τάσεις, σε σχολές και σε κατηγορίες. Κι από την άλλη μεριά η κάθε τέχνη υπάρχει χάρη σ' αυτούς και όχι χάρη σε όσους γράφουν γι' αυτήν ή γι’ αυτούς. Η παρουσίαση των σκηνοθετών ξεκινάει με ένα σχετικά σύντομο βιογραφικό τους σημείωμα που εκθέτει και τα κεντρικά στοιχεία τού έργου τους. Από αυτό επιλέγω να παρουσιάσω εκείνες τις ταινίες που αποτελούν μέρος τής προσωπικής μου ταινιοθήκης. Απλούστατα γιατί σε αυτές έχω συνεχή πρόσβαση και τις γνωρίζω καλύτερα. Δεν μου αρκεί να έχω δει μια ταινία κάπου κάποτε μία φορά. Για την κάθε ταινία δίνω τα στοιχεία των συντελεστών της, κάτι βέβαια που στην εποχή τού διαδικτύου είναι προσιτό σε όλους, και συνεχίζω με μια σύντομη περιγραφή τής υπόθεσής της μέχρι και το τέλος της. Χωρίς δηλαδή να συνεχίζει "επί τής οθόνης". Ξέρω ότι έτσι αφαιρείται ένα στοιχείο έκπληξης. Αλλά είναι μάλλον σίγουρο ότι η αγωνία τής πλοκής σπανίως είναι το σημαντικότερο στοιχείο μιας καλλιτεχνικής ταινίας, ενώ είναι πάντοτε αυτό που - λόγω συνήθειας - μονοπωλεί το ενδιαφέρον τού αθώου θεατή, εμποδίζοντάς τον να αναζητήσει άλλες βαθύτερες απολαύσεις φόρμας και περιεχομένου. Έτσι, αυτό που χάνει γνωρίζοντας την υπόθεση είναι πολύ μικρότερο από αυτό που κερδίζει. Τέλος, με τη μορφή σώρευσης επί μέρους παρατηρήσεων δίνω σποραδικές σκέψεις και επισημάνσεις, που αφορούν το περιεχόμενο ή τη μορφή τής ταινίας. Η αποσπασματική μορφή των παρατηρήσεων επελέγη για δύο λόγους. Πρώτον για να διευκολύνω τον αναγνώστη απομακρύνοντάς του την απειλή ενός διδακτικού ή υπερβολικά θεωρητικού κειμένου και δεύτερον για να διευκολύνω την προσθήκη νέων παρατηρήσεων στο μέλλον, αφού ούτε θεωρώ ότι εξάντλησα τις ταινίες, ούτε θέλω να στερηθώ τη χαρά να επανέρχομαι σε αυτές. Ελπίζω το βιβλίο αυτό να αποτελέσει ένα εύκολο βοήθημα, για όσους θέλουν να παρακολουθήσουν μια ή περισσότερες ταινίες ενός από τους σκηνοθέτες που περιλαμβάνονται (και όλες διατίθενται στην αγορά) και να συμβάλει στη βαθύτερη και πληρέστερη απόλαυσή τους. [...] (από τον πρόλογο της πρώτης έκδοσης του συγγραφέα) Περιέχονται στοιχεία και σχόλια για τη ζωή και το έργο δώδεκα μεγάλων σκηνοθετών: Michelangelo Antonioni, Ingmar Bergman, Luis Bunuel, Carl Theodor Dreyer, Federico Felini, Buster Keaton, Kenji Mizoguchi, Yasujiro Ozu, Pier Paolo Pazolini, Andrei Tarkovsky, Jacques Tati, Luchino Visconti. H δεύτερη αυτή έκδοση περιλαμβάνει στοιχεία, περιγραφές, κρίσεις και αναλύσεις για συνολικά 281 ταινίες, δηλαδή 102 περισσότερες από την πρώτη έκδοση.