Σμύρνη - Η πόλη της Σμύρνης πριν από την καταστροφή

Περιγραφή:

Μετά την Κωνσταντινούπολη, η Σμύρνη, η «Γκιαούρ Σμύρνη», υπήρξε το τελευταίο οχυρό του χριστιανισμού και του ελληνικού πολιτισμού στην Εγγύς Ανατολή. Είχε τα μεγάλα και πολύτιμα βιβλιοπωλεία της, τους λογίους της, τα περίφημα σχολεία της. Οι Έλληνες και οι Αρμένιοι μπορούσαν οποτεδήποτε να επιτύχουν την ασφάλειά τους, αν απαρνιούνταν την πίστη τους. Μολαταύτα, αν και υπήρξαν και μερικοί αποστάτες, γενικά διατήρησαν την πίστη τους και υπέφεραν.
Ο μόνος πολιτισμός που υπήρξε στην Τουρκία από το μαύρο εκείνο έτος, 1453, ήταν εκείνος που της έδωσαν οι χριστιανοί της παλιάς βυζαντινής αυτοκρατορίας που απέμειναν μετά την κατάρρευσή της. Σχετικά μ' αυτό είχε μεγάλη σπουδαιότητα το έργο των Αμερικανών και άλλων ιεραποστόλων. Είχαν εκστρατεύσει αρχικά στην Τουρκία για να προσηλυτίσουν μουσουλμάνους. Είδαν όμως ότι δεν μπορούσαν να επιτύχουν κάτι τέτοιο, αλλά η πραγματική τους αποστολή ήταν απέναντι των χριστιανών που λαχταρούσαν να διαφωτιστούν και να εξυψωθούν πνευματικά. Η πρόσφατη γρήγορη ανάπτυξη των τελευταίων αυτών σχετικά με την προοδευμένη γεωργία, τη βιομηχανία, το εμπόριο και την εκπαίδευση είχε σαν αποτέλεσμα την παλινόρθωση του χριστιανισμού στην Ανατολή και την ανοικοδόμηση του γκρεμισμένου και διαλυμένου οικοδομήματος της παλιάς βυζαντινής αυτοκρατορίας. Στις μεγάλες χριστιανικές δυνάμεις είχε δοθεί μια καθυστερημένη και τελευταία ευκαιρία να επανορθώσουν το έγκλημα που είχε γίνει εις βάρος ολόκληρου του κόσμου, όταν η Αγία Σοφία, ο ναός της αιώνιας σοφίας, έπεσε στα χέρια των Τούρκων.